Παρασκευή 17 Οκτωβρίου 2014

Το αίνιγμα του τάφου της Αμφίπολης – Οι γυμνοί αυτοκράτορες

Aten_disk(προηγούμενο)
λα άρχισαν από κάποιες παλιότερες παρατηρήσεις μου γιά τα αρνητικά του Μεγαλέξανδρου. (Ουδείς αναμάρτητος, ουδέ κάν ο Αλέκος!)
Λοιπόν, ο Μεγαλέξανδρος ήταν αυτός που επί της ουσίας τερμάτισε καί την πόλη-κράτος της μέχρι τότε Ελλάδας (εφ’ όσον οι Έλληνες απέκτησαν αυτοκράτορα), καί την μέχρι τότε θρησκεία της Ελλάδας (εφ’ όσον αξίωσε να λατρεύεται ως ζών θεός).

Αυτά τα κοπανούσα παλιότερα σε κάτι ημιμαθείς στα φόρα (λέγοντάς τους ότι γιά την κατάντια της Ελλάδας δεν φταίνε μονάχα εξωγενείς παράγοντες), διότι πρέπει να γνωρίζουμε καλά την Ιστορία μας, ώστε να μην επαναλαμβάνουμε τα παρελθοντικά λάθη της φυλής μας. Άλλως τε: φίλος μεν Αλέξανδρος, φιλτέρα δέ αλήθεια.

Βέβαια, αυτά δεν ήταν στην κυριολεξία σφάλματα του Αλέξανδρου, διότι ο Αλέξανδρος προετοίμαζε μεγαλειωδώς την επόμενη ιστορική φάση του Ελληνισμού – μόνο που δεν το είπε σε κανέναν. Καί οι αλλαγές τέτοιας κλίμακας πάντα έχουν αντίτιμο. Δεν γίνεται να φτιάξεις ομελέττα, χωρίς να σπάσεις αυγά.

Ωστόσο, ο Αλέξανδρος διεκδίκησε (καί πέτυχε!) την άνοδό του στο βάθρο των χειροτέρων ηγεμόνων όλων των εποχών!!!

Μά, ο Αλέξανδρος; Που προώθησε τον πολιτισμό της Ελλάδας στα πέρατα της Γής; Που φίλοι κι εχθροί τον παραδέχονται ακόμη καί σήμερα, καί σκίζονται ν’ αποδείξουν πως οι πρόγονοί τους ήταν στο στράτευμά του; Ο Μεγαλέξανδρος ένας από τους χειρότερους ηγεμόνες; Πώς αυτό;

Κοιτάξτε… Όσον αφορά το κριτήριο: “ενδιαφέρομαι γιά τον λαό μου”, ο Αλέξανδρος επί τέσσερα χρόνια είχε γράψει την Ελλάδα εκεί που δεν πιάνει το μελάνι. Τότε ακριβώς, που εξεστράτευσε (ως λέγεται) κατά των Πάρθων, καί δεν ήξερε κανείς πού βρίσκεται. Διότι δεν γίνεται, κύριε, να μαζεύεις όλη την Ελλάδα, να τη βάζεις να κάνει σπονδές καί στρατιωτικές προετοιμασίες, να δίνει όρκους, να επικαλείσαι προγόνους, όμαιμον, αμφικτυονίες, κτλ κτλ, κι αμέσως μετά “Μην τον είδατε τον Παναή”! Δεν γίνεται αυτό. Ακόμη κι αν εσύ εκεί πάνω, στην Παρθία, “κλείνεις πύλες”, καί δεν εμπιστεύεσαι ούτε κάν το ιερατείο, να πείς δυό λόγια γιά το πού βρίσκεσαι καί τί κάνεις.

Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα.
(Αλλά… έγιναν!)

Συνεπώς, με το ανωτέρω κριτήριο, οι
χειρότεροι ηγεμόνες όλων των εποχών είναι οι εξής:
  • Το χρυσό μετάλλιο πάει στον χειρότερο όλων, τον Ακχενάτεν (σύνδεσμος 1, σύνδεσμος 2), διότι αυτός όχι μόνο δίχασε τον λαό του, αλλά πήρε ενόπλως το μέρος των μισών καί κυνήγησε έως θανάτου τους άλλους μισούς. (Κι ο Μίνως έκανε τα ίδια στην Κρήτη, αλλά δεν ήταν ντόπιος. Γι’ αυτό δεν συμμετέχει στη διεκδίκηση των μεταλλίων. Αλλοιώς, θα μοιραζόταν το χρυσό με τον Ακχενάτεν.)
  •  
  • Το ασημένιο μετάλλιο πάει στον Λέοντα τον Γ’, που έκανε όσα ο Ακχενάτεν, αλλά όχι όλα στα φανερά. (Αυτός έδρασε καί στα μουλωχτά, δι’ αντιπροσώπων.)
  •  
  • Το χάλκινο μετάλλιο πάει στον Μεγαλέξανδρο, που -όπως είπαμε- επί τέσσερα χρόνια αδιαφόρησε πλήρως γιά τους λοιπούς Έλληνες.
  •  
  • Στην τέταρτη θέση ανεβαίνει ο Ιωάννης Η’ Παλαιολόγος, που την κοπάνησε απ’ την πρωτεύουσά του επί δυόμιση χρόνια, υφιστάμενος καί ανεχόμενος (εκεί που πήγε) εξευτελισμούς. Τα ίδια με τον Αλέξανδρο, μόνο που αυτός ήταν γνωστό πού βρισκόταν καί τί έκανε. (Άνευ μεταλλίου ο Ιωάννης. Το μόνο βραβείο που πήρε, ήταν τα σκατά που του πέταξαν κατακέφαλα οι Κωνσταντινουπολίτες, όταν επέστρεψε με την “Ένωση των Εκκλησιών” -διάβαζε: “υποδούλωση της Ορθοδοξίας”- ανά χείρας.)
Καί, κοίτα να δείς κάτι πράγματα!… Οι τέσσερεις από τους πέντε προαναφερθέντες, δηλ. άπαντες πλην Αλεξάνδρου, έδρασαν όπως έδρασαν γιά θρησκευτικούς λόγους!!!

Αφού τελείωσε η …Ιστοριάδα (κατά τό : “Ολυμπιάδα”) καί δώκαμε τα βραβεία, ας ρίξουμε μιά ψυχραιμότερη ματιά στον Ακχενάτεν.

Αυτός όντως ήταν θρησκευτικός μεταρρυθμιστής: τερμάτισε με το ζόρι την παραδοσιακή θρησκεία της Αιγύπτου, κι επέβαλε τη λατρεία του Ηλιακού δίσκου. 

Αλλά σε καμμία περίπτωση δεν ήταν ο “πρώτος μονοθεϊστής της Ιστορίας”, ως είθισται απερισκέπτως να γράφεται. 

Γιατί; 

Διότι, μαζί με τον Ήλιο, επέβαλε να λατρεύονται καί τρείς μικρότερες θεότητες: η Σελήνη, η Αφροδίτη, καί -νομίζω- ο Σείριος. Μόνο που οι ιστορικοί τα κάνουν γαργάρα αυτά, διότι τους βολεύει η “γραμμική” (καί χωρίς σκαμπανεβάσματα) εξέλιξη της Ιστορίας. (‘Εβραίοι’, είπατε; Νά, ορίστε! Βλέπετε πώς προέκυψαν; Από τους διωγμένους οπαδούς του Ακχενάτεν, του χρονικά πρώτου μονοθεϊστή!”, λένε συνήθως οι προχειρογράφοι ιστορικοί.)
Τί είπαμε, όμως, πως λάτρευε (στα φανερά) ο Ακχενάτεν;
porta-latreia-Akhenaten

Η πρώτη μεγάλη έκπληξη του άρθρου, αναγνώστη μου; Καί πού ‘σαι ακόμη!..
Βέβαια, ο Ακχενάτεν, ως κρυπτο-Ατλάντειος (δηλαδή πατρογονικώς πιστός του Κρόνου), δεν θα μπορούσε να λατρεύει τον Δία. Εξ ού καί η αντικατάσταση του “πρωτοτύπου” λαμπρού άστρου της τριάδας με τον -επίσης λαμπρό- Σείριο.

Εδώ, όμως, προσοχή! Μη βιαστείτε να συμπεράνετε πως ο Αλέξανδρος, επειδή είχε σχέσεις με Αίγυπτο, (κάπου βρήκε κι) επανέφερε απ’ το παράθυρο (καί δη μεταθανατίως) την αιρετική θρησκεία του Ακχενάτεν. Υπάρχει βαθύτερο αίτιο της ομοιότητας αυτής, καί θα σας το αναλύσω παρακάτω. (Αν δεν το βρήτε στο μεταξύ.)

Ο Ακχενάτεν, τώρα, δεν περιοριζόταν στη νέα λατρεία, την οποία επέβαλε. Έκανε καί το εξής παλαβό: παρομοίαζε τον εαυτό του με τον Ήλιο, ή τέλος πάντων έπαιζε τον ρόλο του αρχιερέα του “μοναδικού” θεού Ηλίου στο θεατρικό έργο “ένας ο Θεός, κι ένας ο προφήτης Αυτού”, τρείς χιλιάδες χρόνια πριν το επαναλάβει ο Μωάμεθ. Ένας ο Άτεν, κι ένας ο Ακχενάτεν! :-) Επίσης, παρομοίαζε την όμορφη γυναίκα του Νεφερτίτη με τη Σελήνη, καί τις (αν θυμάμαι καλά) δύο κόρες του με τα δύο άλλα άστρα. Όλο αυτό το οικογενειακό πακέτο φρόντισε επίσης να το απεικονίσει σε διάφορες παραστάσεις, μία εκ των οποίων εδώ (από τη Γουΐκι) :

Aten_disk

Δεν φαίνεται καλά, αλλά στο σχήμα διακρίνουμε ακόμη μία μανία του Ακχενάτεν: ν’ απεικονίζεται (σχεδόν) γυμνός. Κι αυτός, καί η σύζυγός του επίσης -σχεδόν- γυμνή. (Η Νεφερτίτη φαίνεται να φοράει ένα διαφανές φόρεμα, ανοιχτό μπροστά.) Στους ιστορικούς είναι γνωστή αυτή η μανία του, που συνοδευόταν από μία δεύτερη μανία: ν’ απεικονίζεται όπως ακριβώς ήταν, χωρίς εξωραϊσμό. Τέτοια εντολή είχε δώσει στους τεχνίτες του.

Ο Ακχενάτεν ήταν σωματικώς παραμορφωμένος, ένα τέρας στην κυριολεξία. Μεγάλο κεφάλι, με το σαν πεπόνι κρανίο του τραβηγμένο προς τα πίσω, καί πόδια με “ελεφαντίαση”. (Δεν φαίνονται σ’ αυτή την εικόνα.) 

 Αντίθετα, η Νεφερτίτη ήταν καλλονή. 
Καί αυτός, αλλά καί οι κόρες του (που είχαν κληρονομήσει το πεπονοκέφαλο), χρησιμοποιούσαν μεταλλικά στηρίγματα του κεφαλιού τους, γιά να κοιμηθούν. (Υπάρχουν σήμερα αυτά, διασώζονται ως εκθέματα στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Καΐρου.) Αλλοιώς, κινδύνευαν να σπάσει ο λαιμός τους κατά τη διάρκεια του ύπνου (από κάποια απότομη κίνηση) καί να πεθάνουν.

Οι τεχνίτες, λοιπόν, έλαβαν αυστηρή εντολή να τον απεικονίζουν χωρίς αισθητικές επεμβάσεις, καί γυμνόν. Επίσης, αναγνωρίζουμε τις εικόνες του Ακχενάτεν από το στυλιζάρισμα: σ’ αυτές πάντα απεικονίζεται ο Ήλιος στο πάνω μέρος, καί οι ηλιακές ακτίνες καταλήγουν σε χεράκια, που χαϊδεύουν τον Ακχενάτεν καί την οικογένειά του.

(Κάτι τέτοια “χεράκια” βγήκαν κι από κάποιον Ήλιο της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου, το 2012. Μόνο που δεν έχω διαθέσιμο το αρχείο της εκπομπής, να σας τα δείξω. Κάποια άτομα στο Λονδίνο φαίνεται πως αυτοθεωρούνται συνεχιστές του Ακχενάτεν…)

Όλα τα παραπάνω τά ‘ξερα από παλιότερα. Εκείνο, όμως, που απετέλεσε έκπληξη πρώτου μεγέθους καί γιά μένα (διότι αγνοούσα την ύπαρξή του), ενώ είχα στα σκαριά το άρθρο, είναι μία πρόσφατη εικόνα που ενέταξε η Γουΐκι στο σχετικό λήμμα γιά τον αιρετικό φαραώ:
Akhenaten_as_a_Sphinx_(Kestner_Museum)

Ο Ακχενάτεν ως σφίγγα.
sfigges-Amfipolhs

Είπατε τίποτε; :-)
Η Σφίγγα σήμερα όντως έχει αρσενικό κεφάλι καί μικρότερο των σωστών αναλογιών, επειδή ο ένδοξος -αλλά καί μεγαλομανής- φαραώ Ραμσής Β’ έδωσε εντολή να ξανασκαλίσουν το αυθεντικό θηλυκό κεφάλι του αγάλματος, καί να δώσουν στο πρόσωπο τη δική του μορφή. Αυτό που πολύ θά ‘θελε να κάνει ο Ακχενάτεν, αλλά δεν τόλμησε, το έκανε τελικά ο Ραμσής Β’ μερικές δεκαετίες αργότερα.
Γι’ αυτό, μη δίνετε βάση σε ειδικούς καί “ειδικούς”. Λέγανε πως οι θηλυκές σφίγγες στην είσοδο του τάφου της Αμφίπολης δείχνουν δύο γυναίκες νεκρές μέσα. Αλλά…

Λοιπόν, ο κακάσχημος (καί το ξέρει!) Ακχενάτεν δίνει εντολή να τον απεικονίζουν γυμνόν. Προφανώς όχι γιά την ομορφιά του. Άρα, η αιτία είναι κάποιος συμβολισμός, ή κάποιο κρυμμένο νόημα. Η Νεφερτίτη, τώρα, μπορεί να είχε αντιρρήσεις -σεμνό κορίτσι, γάρ- ν’ απεικονιστεί γυμνή, αλλά αφού διέταξε ο σύζυγος, τί να κάνει;

(Εδώ, να πούμε καί του στραβού το δίκιο. Όποιος άντρας δεν ζήτησε από τη γυναίκα που αγαπάει να του ποζάρει γυμνή, ούτε άντρας είναι, ούτε την αγαπάει! 
Όθεν, οι γυμνές αναπαραστάσεις της Νεφερτίτης είναι απ’ τα λίγα σωστά, που έκανε αυτός ο μουρλός. Αν καί φοβάμαι ότι σήμερα αυξήθηκαν οι -πανεύκολες στη χρήση- ηλεκτρονικές φωτογραφικές μηχανές καί τα κινητά που φωτογραφίζουν, αλλά μειώθηκαν οι πραγματικοί άντρες…)

Κι επειδή ήδη έχετε καταλάβει πως τα πράγματα μεταξύ Ακχενάτεν καί Μεγαλέξανδρου είναι λιγάκι διελκυστίνδα, δηλαδή όσα κάνει/έχει ο ένας, θα τα βρούμε να τα κάνει/έχει κι ο άλλος, ας δούμε εάν ο Αλέξανδρος απεικονίστηκε γυμνός – καί πώς. Κατ’ αναλογίαν, ίσως καί η Ρωξάνη – αν καί γι’ αυτήν δεν έχουμε ούτε κάν “ντυμένες”, συμβατικές παραστάσεις. (Το ωραίο, όπως διαβάζουμε στη Γουΐκι, είναι πως το όνομα της Ρωξάνης στη γλώσσα της σημαίνει “αστέρι”!!!)

Πράγματι, καί ο Αλέξανδρος απεικονίζεται γυμνός. Τουλάχιστον σε δύο γνωστές παραστάσεις. Συμπτωματικώς, καί οι δύο είναι παραστάσεις κυνηγιού. Στη μία κυνηγάει ένα λιοντάρι με τον Κρατερό (υποτίθεται ο Κρατερός είναι αυτός με το σκιάδιο) :
Aleksandros-Krateros-liontari

Αυτή την εικόνα με το λιοντάρι συγκρατήστε την γιά κάποιες συνέχειες αργότερα.
Καί στη δεύτερη απεικόνιση, από τη σαρκοφάγο του (που βρέθηκε στη Συρία – σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κωνσταντινουπόλεως), κυνηγάει ένα ελάφι με τη βοήθεια ενός Πέρση (ή Σκύθη) υπηκόου του.

Aleksandros-elafi

Θα με ρωτήσετε, αν βλέπω κάτι παράξενο, καί πού το βλέπω – εφ’ όσον στην αρχαιότητα το γυμνό ήταν πολύ συνηθισμένο. Λοιπόν, το παράξενο βρίσκεται στο ότι, στο κυνήγι (ειδικά μεγάλων θηραμάτων) δεν πάμε γυμνοί καί ξυπόλητοι. Χρειάζεται προστασία. Ένας θώρακας, έστω, αν όχι πλήρης ενδυμασία. Να μη μιλήσω γιά κλειστά υποδήματα (αρβύλες), γιά προστασία απ’ τα φίδια. (Βλέπετε, το κυνήγι δεν διεξάγεται στα σαλόνια!)
Όμως, θα πεταχτούν εδώ διάφοροι γνώστες της Ιστορίας της Τέχνης, καί θα μου αναφέρουν αρκετές (καί μή-παράξενες) αιτιολογήσεις του γυμνού. Αυτές τις γνωρίζω, καί θα σας τις πω πρώτος εγώ. Απάνω-κάτω είναι οι εξής:
  • Ότι πρόκειται γιά τονισμό της ανδρείας ή/καί της σωματικής ομορφιάς του απεικονιζομένου.
  • Ότι, ακόμη κι αν δεν είναι υποχρεωτικό το προηγούμενο, η γυμνή απεικόνιση είναι (κολακευτικό) “δώρο” του τεχνίτη στον πελάτη.
  • Ότι η γυμνή απεικόνιση είναι κωδικό στυλιζάρισμα της εποχής εκείνης, που δείχνει νεκρό άτομο – όχι ζωντανό. Εφ’ όσον η σκηνή κυνηγίου είναι μή-ρεαλιστική, τότε δεν διεξάγεται στον εδώ κόσμο, αλλά στα Ηλύσια Πεδία των μακάρων νεκρών ηρώων.
Πιθανώτατα ισχύουν αυτά ακριβώς σε πρώτη ανάγνωση. Μάλιστα, επειδή ξέρουμε πως ο Αλέξανδρος ήταν βραχύσωμος, οι αναπαραστάσεις αυτές είναι σαφώς μή-ρεαλιστικές καί εξιδανικευτικές. Διότι, από τις εικόνες εγώ βλέπω έναν άντρα περίπου 1.75 έως 1.80 m στο ύψος. Όχι βραχύσωμο άτομο.
Αλλά, εμένα σαφώς καί δεν μου αρκούν οι συμβατικές εξηγήσεις. Πιστεύω πως υποκρύπτεται (καί) άλλο αίτιο.

Γιά να λυθεί, λοιπόν, το πρόβλημα, χρειάζεται να ξενητευτούμε λιγάκι. Πάμε σε χώρα μακρινή, καταφεύγοντας σε τρίτον γυμνό υψηλότατο – καί ίσως μιά τρίτη …ξεβρακωτάτη υψηλοτάτη! :-) Άντε, να μας ξηγήσει κι αυτός τ’ όνειρο, μπας καί βρούμε άκρη.
(συνεχίζεται)



Πηγή

Δεν υπάρχουν σχόλια: