14 Μαρτίου Ευρωπαϊκή Ημέρα Καταναλωτή & 15 Μαρτίου Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή

[ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΑΛΑΡΗΣ]

Ο εορτασμός της Ευρωπαϊκής Ημέρας Καταναλωτή και της Παγκόσμιας Ημέρας Καταναλωτή μας αφορά αδιακρίτως όλους, καθώς όλοι, ανεξαρτήτως κοινωνικής θέσης και οικονομικής δυνατότητας, είμαστε καταναλωτές. Είναι μια ευκαιρία, σε ετήσια βάση, για απολογισμό και προβληματισμό σχετικά με την προστασία των καταναλωτών. Ωστόσο, στις μέρες μας, ο εορτασμός αυτός αποκτά δραματική επικαιρότητα, εξαιτίας τόσο της παγκόσμιας όσο και εθνικής οικονομικής -και όχι μόνο- κρίσης.

«Καταναλωτές είμαστε όλοι. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη οικονομική ομάδα, η οποία επηρεάζει, αλλά και επηρεάζεται σχεδόν από κάθε δημόσια ή ιδιωτική οικονομική απόφαση. Ο καταναλωτής είναι η μόνη σημαίνουσα οικονομική μονάδα, η οποία δεν είναι αποτελεσματικά οργανωμένη και της οποίας οι απόψεις δεν ακούγονται.»

Αυτά είχε πει ο Τζων Κέννεντυ το 1962, ενώπιον του Κογκρέσου, όταν παρουσίαζε τον νόμο για τα Δικαιώματα του Καταναλωτή, ο οποίος ήταν αποτέλεσμα αγώνων του Αμερικάνικου λαού από τις αρχές του 20ου αιώνα, για τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν.

Δεκατρία χρόνια αργότερα, το 1975, η Ευρωπαϊκή Ένωση - τότε Ε.Ο.Κ. - εγκρίνει το πρώτο της πρόγραμμα για την πολιτική της προστασίας και της ενημέρωσης των Καταναλωτών αναγνωρίζοντας νομοθετικά τα δικαιώματά τους. Η Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή καθιερώθηκε το 1983 με απόφαση του ΟΗΕ, σε ανάμνηση μιας ομιλίας του Αμερικανού Προέδρου Τζων Κέννεντυ, που έθεσε τις βάσεις του καταναλωτικού κινήματος. Δεκάξι χρόνια αργότερα (1991), η ελληνική νομοθεσία κατοχυρώνει και για τον Έλληνα Καταναλωτή τα δικαιώματα αυτά, με την ψήφιση του πρώτου Νόμου περί Προστασίας Καταναλωτή.

Στις μέρες μας συνεχίζει να είναι πρόκληση η διασφάλιση του να γνωρίζουν οι Καταναλωτές τα δικαιώματά τους με βάση το δίκαιο της ΕΕ και να κάνουν χρήση αυτών των δικαιωμάτων καθημερινά, όταν αγοράζουν οτιδήποτε από το διαδίκτυο ή τα καταστήματα.

Η φετινή ευρωπαϊκή και παγκόσμια ημέρα του Καταναλωτή βρίσκει, δυστυχώς, τους Έλληνες Καταναλωτές σε αδιέξοδο και σε πλήρη απόγνωση. Ο οικογενειακός προϋπολογισμός είναι σε αδιέξοδο ακολουθώντας την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Το οικογενειακό εισόδημα υπολείπεται των δαπανών βασικής διαβίωσης με αποτέλεσμα την πτώση του βιοτικού επιπέδου της μέσης οικογενείας. Μετά από 41 χρόνια έχει καταδειχθεί ότι η ανάπτυξη της χώρας μας στηρίχθηκε σε λάθος πρότυπο, δηλαδή στην αλόγιστη κατανάλωση, στα δανεικά και στα πάσης φύσεως πακέτα Ντελόρ που χρησιμοποιήθηκαν με λάθος τρόπο, ενώ την ίδια στιγμή οι πολίτες βρίσκονταν και εξακολουθούν να βρίσκονται σε πλήρη αδυναμία να καλύψουν ακόμη τις πιο βασικές βιοτικές τους ανάγκες. Έτσι, υποχρεωτικά, πέρασαν από το ένα άκρο στο άλλο. Πλέον, στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος μπαίνουν βασικά καταναλωτικά αγαθά, που σχετίζονται ακόμα και με την καθημερινή σίτιση των ανθρώπων, που βλέπουν να κάνουν ποσοτικές και ποιοτικές «εκπτώσεις» στην καθημερινή τους διατροφή. Ο στόχος της ισορροπημένης διατροφής και της σωματικής δραστηριότητας εγκαταλείπεται σταδιακά, με άμεσα αποτελέσματα τα οποία σε βάθος χρόνου θα αποδειχθούν και καταστροφικά.

Οι σημερινές προκλήσεις απαιτούν ενιαία βούληση και κοινή προσπάθεια, ενώ η προστασία του καταναλωτή και η συνεχής βελτίωση της διατροφής αποτελούν βήμα ευρείας κοινωνικής συναίνεσης και συνεργασίας: της επιστημονικής κοινότητας, των καταναλωτικών οργανώσεων, της Βιομηχανίας, των μέσων ενημέρωσης και της πολιτείας.