Πως θα ανοίξετε μια μικρή επιχείρηση στη Ρωσία

21 Νοεμβρίου 2013 Βίτολντ Γιάντσις

Ως τα μέσα της δεκαετίας του 2000, στις αναπτυγμένες χώρες επικρατούσε η άποψη ότι επιχειρηματική δραστηριότητα στη Ρωσία μπορούν να αναπτύξουν μόνο οι διεθνείς εταιρίες. Τώρα όμως, τα πράγματα έχουν αλλάξει εντελώς.

Πηγή: ITAR-TASS

Οι φήμες για τη μεγάλη διαφθορά και τις πολύ διαφορετικές συνήθειες στη ρωσική κοινωνία, σε σχέση με τις Δυτικές, φόβιζαν τους ενδιαφερόμενους επιχειρηματίες, ακόμα και έως το μέσον της δεκαετίας του 2000. Ετσι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ομοσπονδιακής Φορολογικής Υπηρεσίας της Ρωσίας (FNS), το 2005 μεταξύ των μικρών επιχειρήσεων που ήταν καταχωρημένες από ξένους πολίτες, λιγότερο από το 15% ανήκε σε πολίτες εκτός της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών (ΚΑΚ). Οι τελευταίοι, το διάστημα εκείνο ανέπτυσσαν έντονη εμπορική δραστηριότητα στη ρωσική αγορά.

Σήμερα, στις μεγάλες πόλεις και περιφέρειες όλο και πιο συχνά είναι δυνατή η χρήση των υπηρεσιών που προσφέρουν επιχειρηματίες από σχεδόν ολόκληρο τον κόσμο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της FNS για τον Μάιο του 2013, στη χώρα εργάζονται με την ιδιότητα του ιδιώτη επιχειρηματία περίπου 25 χιλιάδες ξένοι, εκ των οποίων, από την ΚΑΚ προέρχεται το 60%. Στη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη μπορεί κανείς να βρει αρτοποιούς από τη Γαλλία (στη γνωστή οδό Νέφσκι της Αγ. Πετρούπολης υπάρχει το αρτοποιείο «Boulangerie Garcon»), και εστιάτορες από την Ιαπωνία (εστιατόριο «Seiji» στην περιοχή Φρούνζενσκαγια της Μόσχας http://www.seiji.ru/, στη φωτογραφία ο ιδιοκτήτης), ή τη Γιουγκοσλαβία (εστιατόριο «Yugos» στην πλατεία Τρούμπναγια της Μόσχας, http://yugos-restoran.ru/). Μπορεί ακόμη να συναντήσει τη μοδάτη μπουτίκ μια Ιταλίδας, ακόμη και το αρχιτεκτονικό γραφείο ενός Μαροκινού.

Η Russia Beyond the Headlines προσπάθησε να εξακριβώσει κατά πόσο είναι δύσκολο για έναν αλλοδαπό να ξεκινήσει την επιχείρησή του στη Ρωσία.

Χώρα των θαυμάτων και των ευκαιριών;

«Γιατί αποφάσισα να ανοίξω επιχείρηση στη Ρωσία; Εδώ, σε αντίθεση με τις χώρες της ΕΕ, κανείς δεν μεμψιμοιρεί ιδιαίτερα για την παγκόσμια κρίση και υφίσταται ένα λίγο-πολύ θετικό φορολογικό σύστημα της τάξης του 6% επί των εσόδων για τους ιδιώτες επιχειρηματίες», αναφέρει ο Μαρουάν Σμπάι, αρχιτέκτονας από το Μαρόκο, ο οποίος ζει από το 2004 στη Ρωσία. «Και παρ’ ότι ο ανταγωνισμός στον τομέα μου είναι σκληρός, η Ρωσία αποτελεί απλά ένα χρυσωρυχείο ευκαιριών για τη μελλοντική ανάπτυξη μιας επιχείρησης», προσθέτει. Ανάλογη άποψη εκφράζει και η Ιταλίδα Μισέλ Μπολογκνάνι (5 χρόνια στη Ρωσία), η οποία πριν από περίπου ένα χρόνο, μαζί με μια Ρωσίδα φίλη της άνοιξε στη Μόσχα ένα μικρό κατάστημα μοντέρνων ρούχων. «Αντίθετα με τη χορτασμένη Ευρώπη, στη Ρωσία μπορεί να βρεθεί χώρος για σχεδόν οποιαδήποτε ιδέα. Και το πιο σημαντικό είναι ότι η αγορά έχει μια ιλιγγιώδη δυναμική, γι’ αυτό και η επιχείρηση αναπτύσσεται με ταχύ ρυθμό», εξηγεί.

Μια ώρα στην ουρά

Τα τρία με τέσσερα τελευταία χρόνια η Ρωσία εργάζεται συστηματικά για τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος μεταρρυθμίζοντας τη νομοθεσία, απλουστεύοντας τις γραφειοκρατικές διαδικασίες κλπ. Αυτό επέτρεψε στη χώρα να ανέβει το 2012 στην αξιολόγηση της Παγκόσμιας Τράπεζας (Doing Business), από την 120η στην 112η θέση. Παράλληλα, έως το 2020, σύμφωνα με τα σχέδια του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, η Ρωσία φιλοδοξεί να μπει στις 20 χώρες με τις πιο ευνοϊκές συνθήκες στην επιχειρηματικότητα. Τις πρώτες θέσεις στη σχετική λίστα κατέχουν η Σιγκαπούρη, το Χονγκ Κονγκ και η Νέα Ζηλανδία.

Μπίζνες στη Ρωσία

Και έχουν γίνει πολλά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Πέντε χρόνια πριν, για την καταχώρηση στην Εφορία, χρειαζόταν μια ολόκληρη μέρα, ενώ σήμερα, χάρις στην εισαγωγή της ηλεκτρονικής προτεραιότητας και την καλή οργάνωση της εργασίας στην υπηρεσία, ο χρόνος αναμονής δεν ξεπερνά τη μια ώρα. «Το σημαντικό - αναφέρει ο Μαρουάν Σμπάι- είναι να προετοιμάσεις σωστά όλα τα απαραίτητα έγγραφα για τη χορήγηση της άδειας ασκήσεως επιτηδεύματος ιδιώτη επιχειρηματία, να έχεις επικυρωμένο από συμβολαιογράφο αντίγραφο διαβατηρίου αλλοδαπού πολίτη, άδεια προσωρινής ή μόνιμης διαμονής, και απόδειξη εξόφλησης κρατικών τελών ύψους 800 ρουβλίων (20 ευρώ)». Να σημειωθεί ότι για την έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας στη χώρα είναι απαραίτητο να διαθέτει κανείς τη σχετική βίζα και άδεια παραμονής. Η πλειονότητα των ξένων που αποφασίζουν να μετακομίσουν στη Ρωσία, έχουν προηγουμένως εργαστεί εδώ σε άλλες εταιρίες.

Συνεχίζοντας να καταθέτει την εμπειρία του, ο Σμπάι αναφέρει ότι αποφάσισε να καταχωρήσει ιδιωτική επιχείρηση, καθώς για την άλλη διαδεδομένη μορφή, αυτή της Εταιρίας Περιορισμένης Ευθύνης, πρέπει να συγκεντρωθούν περισσότερα δικαιολογητικά, ενώ και οι φόροι είναι υψηλότεροι. Αυτή η μορφή είναι απαραίτητη αν κάποιος ανοίγει επιχείρηση μαζί με ρώσο εταίρο. Για την καταχώρηση νομικού προσώπου μπορείτε να καταφύγετε στη βοήθεια κάποιας συμβουλευτικής εταιρίας για αλλοδαπούς. Ο Σμπάι λέει πως ο ίδιος σπούδασε στο Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής της Μόσχας και γι’ αυτό γνώριζε πολύ καλά τα ρωσικά, αλλά πως παρά ταύτα, απευθύνθηκε σε νομική εταιρία προκειμένου να ελέγξουν τα έγγραφά του. Η μέση τιμή μιας συνάντησης συμβουλευτικού χαρακτήρα είναι 130 ευρώ.

Αρχικό κεφάλαιο και ρωσική γλώσσα

Το αρχικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητο για την έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας στη Ρωσία, εξαρτάται από το είδος της δραστηριότητας. «Ωστόσο, καλύτερα κάποιος να μην πάει σε ένα νέο μέρος χωρίς να έχει διαθέσιμα δέκα-εκαπέντε χιλιάδες ευρώ», βεβαιώνουν στην RBTH οι ερωτηθέντες επιχειρηματίες. Ειδικά, εφόσον θα πρέπει κανείς να εγκατασταθεί, και να βρει σπίτι. Το κόστος ενοικίασης διαμερίσματος εξαρτάται από την πόλη. Στο Νοβοσιμπίρσκ ή το Αικατερινμπούργκ ένα μικρό επιπλωμένο διαμέρισμα στοιχίζει μέχρι 250 ευρώ, αλλά στη Μόσχα οι τιμές ξεκινούν από τα 650 ευρώ.

Χρήσιμες παραπομπές

Διεύθυνση Ομοσπονδιακής Φορολογικής Υπηρεσίας της Ρωσίας στη Μόσχα
Ομοσπονδιακή Φορολογική Υπηρεσία
Ομοσπονδιακή Τελωνειακή Υπηρεσία
Ρωσικό Κέντρο Εξωτερικού Εμπορίου
Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Ρωσικής Ομοσπονδίας
Ιστοσελίδα, όπου οι εκπατριζόμενοι ανταλλάσσουν εμπειρίες

Επιπλέον, κάθε επιχειρηματίας καλό θα είναι να μάθει τα ρωσικά. «Χωρίς γνώση της ρωσικής γλώσσας, στη Ρωσία, αλλά και σε πάρα πολλές άλλες χώρες, δεν γίνεται τίποτα. Πρέπει να μιλάς με τον καταναλωτή στη δική του γλώσσα», εξηγεί η επιχειρηματίας Γιολάντα από τη Λιθουανία, το τουριστικό γραφείο της οποίας λειτουργεί και στις δυο χώρες.

Τι μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην επιχειρηματική δραστηριότητα στη Ρωσία; «Πολλά», απαντούν οι συνομιλητές της RBTH. Μεταξύ αυτών, ο μόνιμος κίνδυνος που προέρχεται από τη γραφειοκρατία και τη διαφθορά. Για παράδειγμα, κατά την ενοικίαση του χώρου για γραφείο θα βρεθεί κανείς αντιμέτωπος με πολυάριθμους ελέγχους από υπηρεσίες πυρασφάλειας, υγειονομικές, επιδημιολογικές και ούτω καθεξής. Πάντως, ανάλογες διεκπεραιώσεις υπάρχουν και στην Κίνα και την Ευρώπη.

Ο Αντρέας (32 χρονών) από την Ελλάδα, αναφέρει: «Πριν έρθετε και επενδύσετε χρήματα για την καταχώρηση νομικού προσώπου, πρέπει να ετοιμάσετε ένα επιχειρηματικό πλάνο, να αξιολογήσετε τις ιδιαιτερότητες της περιοχής και του τομέα στον οποίο επιθυμείτε να δραστηριοποιηθείτε». Ο ίδιος, πριν από δύο χρόνια επιχείρησε να ανοίξει στη Μόσχα ένα μανάβικο, αλλά απέτυχε, καθώς δεν είχε υπολογίσει ότι ο ανταγωνισμός θα ήταν τόσο μεγάλος. Όπως λέει, δεν έχασε πολλά χρήματα γιατί σταμάτησε εγκαίρως, ενώ τώρα συλλέγει εμπειρία και γνώσεις ώστε να ξαναδοκιμάσει.

Συνοψίζοντας, η Γιολάντα αναφέρει ότι οι Ρώσοι ενδιαφέρονται για επενδύσεις και για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στη χώρα τους. Αυτό είναι γεγονός, αλλά εκείνες οι εποχές που όποιος ερχόταν από τη Δύση τον έβλεπαν σαν ευεργέτη, έχουν παρέλθει. Σήμερα, η επιτυχία προϋποθέτει ποιότητα στις υπηρεσίες που προσφέρει και αποτελεσματικότητα.

Χρήσιμες πληροφορίες

Η βασική διαφορά ανάμεσα στην Εταιρία Περιορισμένης Ευθύνης (ΕΠΕ) και την Ιδιωτική Επιχείρηση (ΙΕ), βρίσκεται στη διαδικασία καταχώρησης. Προκειμένου να γίνετε ένα ιδιώτης επιχειρηματίας, πρέπει να αποτανθείτε στη φορολογική υπηρεσία της περιοχής που μένετε, και να καταθέσετε τα προσωπικά σας έγγραφα. Όταν περάσετε όλες τις διαδικασίες, πληρώνετε τα κρατικά τέλη των 20 ευρώ και απομένει μόνο να λάβετε το πιστοποιητικό και να ανοίξετε τραπεζικό λογαριασμό. Για την καταχώρηση ΕΠΕ, πρέπει να διαθέτετε καταστατικό κεφάλαιο τουλάχιστον 250 ευρώ και γραπτό καταστατικό της επιχείρησης (ένα παράδειγμα μπορείτε να βρείτε στο Internet). Η καταχώρηση ΙΕ πραγματοποιείται μόνο για ένα πρόσωπο, ενώ αν ανοίξετε συνεταιρική επιχείρηση, θα πρέπει να την καταχωρήσετε ως ΕΠΕ.Επίσης, διαφορά μεταξύ ΕΠΕ και ΙΕ υπάρχει και όσον αφορά την ευθύνη. Σε περίπτωση αιτιάσεων ή οποιονδήποτε παραβάσεων, ο ιδιώτης επιχειρηματίας είναι υπεύθυνος απέναντι στο νόμο μονάχα με τη δική του περιουσία, ενώ όσον αφορά την ΕΠΕ, μόνο με το μερίδιο στο συγκεκριμένο κεφάλαιο.

Μερικές συμβουλές για το επιχειρείν στη Ρωσία

Τέλος, ΙΕ και ΕΠΕ υπόκεινται σε διαφορετικό σύστημα φορολόγησης. Η ΙΕ πληρώνει 6% επί των εσόδων, ενώ η ΕΠΕ που έχει έσοδα έως 1,125 εκατ. ευρώ μπορεί να λειτουργήσει με πιο ευνοϊκό σύστημα φορολόγησης, το οποίο σε περίπτωση εσόδων άνω του 1,5 εκατ. ευρώ, καθίσταται ακόμη ευνοϊκότερο. Η καταχώρηση ΙΕ για αλλοδαπούς είναι εφικτή μόνο όταν ο ενδιαφερόμενος παραλάβει την άδεια εργασίας, η οποία δίνει δικαίωμα εργασίας στο έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας σύμφωνα με τους κανόνες του διεθνούς Δικαίου. Η άδεια μπορεί να αποκτηθεί από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αλλοδαπών. Επίσης, προκειμένου ο αλλοδαπός να λάβει την άδεια ΙΕ πρέπει να είναι προσωρινά ή μόνιμα εγγεγραμμένος όσον αφορά τον τόπο διαμονής (δηλαδή διεύθυνση κατοικίας) στη Ρωσία.