Κείμενα των: Ζύγκμουντ Μπάουμαν, Γ.Π. Στάμου, Θανάση Καλαφάτη, Κωστή Τσιτσελίκη, Εμμανουέλα Ρομάν, Θίοντορ Μπερντ, Τάλια Ράντκλιφ, Νίκου Σαραντάκου, Κατερίνας Γκίκα, Απόστολου Καρακάση.
Ο οξύμωρος «πόλεμος» κατά της τρομοκρατίας. Ο Ζύγκμουντ Μπάουμαν γράφει για την τρομοκρατική επίθεση στις Βρυξέλλες. «Οι τρομοκράτες έχουν καταφέρει –δυστυχώς με τη βοήθειά μας– να διασφαλίσουν πως, όπου και να χτυπήσει η ωμότητά τους, τα αποτελέσματά της θα αντηχήσουν σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σήμερα, τα διαδοχικά τρομοκρατικά χτυπήματα είναι, ειρωνικά θα έλεγε κανείς, οι πιο ισχυροί ενοποιητικοί παράγοντες για τα μέλη μιας Ένωσης που κατά τα άλλα ξηλώνεται από παντού. Ο φόβος, η διάθεση όλο και μεγαλύτερου όγκου κονδυλίων στην ανέγερση τειχών, στη διατήρηση ενός μεγεθυνόμενου στρατού οργάνων ασφαλείας και στην παραγγελία, αγορά και εγκατάσταση όλο και περισσότερων εξόχως δαπανηρών κατασκοπευτικών τεχνολογιών σε μια απέλπιδα προσπάθεια να αποτραπεί η επόμενη και μόνο η επόμενη τρομοκρατική επίθεση.[…] Οι ισλαμιστές φονταμενταλιστές απ’ την άλλη, ανίκανοι να παράσχουν στους ομοθρήσκους τους ζωές με κάποιο νόημα (και με εμάς απρόθυμους ή παραμελώντας να το κάνουμε), τους προσφέρουν τη δεύτερη καλύτερη (έστω και υποτιθέμενη) συνταγή για τη σωτηρία της πληγωμένης τους αξιοπρέπειας και αυτοεκτίμησης: έναν θάνατο με νόημα». (μετάφραση Δημήτρης Ιωάννου).
Γιατί η Τουρκία δεν είναι «ασφαλής τρίτη χώρα». Στο πλαίσιο που ορίζει η συμφωνία μεταξύ Ε.Ε.-Τουρκίας, η οποία έχει βασική επιδίωξη τον περιορισμό με κάθε τρόπο των προσφυγικών ροών από την Τουρκία, το αν η Τουρκία είναι «ασφαλής τρίτη χώρα» συνιστά κλειδί για την εφαρμογή της. Το είπε, πολύ καθαρά και κυνικά, η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Νατάσα Μπερτό: «Η Ελλάδα πρέπει να αναγνωρίσει την Τουρκία σαν “ασφαλή τρίτη χώρα”, έτσι ώστε να μπορούν να κηρυχθούν απαράδεκτα τα αιτήματα ασύλου στην Ελλάδα και επομένως οι αιτούντες να επιστρέφονται στην Τουρκία». Παραθέτουμε αποσπάσματα από μια πολυσέλιδη ανάλυση των νομικών EmanuelaRoman, Theodore Baird, Talia Radcliffe που εξηγούν γιατί η Τουρκία δεν είναι «ασφαλής τρίτη χώρα»: «Με βάση τα δεδομένα που εκθέσαμε, η Τουρκία δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι πληροί τις προϋποθέσεις ούτε ως ασφαλής χώρα καταγωγής ούτε ως ασφαλής τρίτη χώρα.
Η εξάρτηση της ανθρωπιστικής βοήθειας από τη συνεργασία σε θέματα ασφάλειας των συνόρων την καθιστά ασυμβίβαστη με την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, και στην περίπτωση της Τουρκίας συμβάλλει στις αυταρχικές τάσεις του κυβερνώντος κόμματος. Με την πληρωμή της Τουρκίας για να διαδραματίσει έναν πιο ενεργό ρόλο στη διαχείριση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ρευμάτων προς την Ευρώπη, η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της παζαρεύουν τα δικαιώματα των κατοίκων της Τουρκίας –υπηκόων και μη υπηκόων–, συμπεριλαμβανομένων των αιτούντων άσυλο που προσπαθούν να ξεφύγουν από τις συγκρούσεις και τις διώξεις. Η προστασία των δικαιωμάτων δεν πρέπει ποτέ να ανταλλάσσεται με περισσότερο έλεγχο» (μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης).
Επόμενος σταθμός: Ουτοπία. Συνέντευξη του σκηνοθέτη Απόστολου Καρακάση για την ταινία του με θέματον αγώνα των εργατών στο κατειλημμένο εργοστάσιο της ΒΙΟΜΕ. «Όταν έμαθα ότι οι πρώην εργαζόμενοι στη ΒΙΟ.ΜΕ. θα καταλάμβαναν το εργοστάσιό τους ένιωσα ότι αυτή ήταν πραγματικά μια πολύ δυνατή ιστορία επιβίωσης, η οποία αντανακλούσε συγχρόνως το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο σε πολλά επίπεδα. Προσωπικά μου κινούσε τρομερά το ενδιαφέρον αυτό το εγχείρημα, ήθελα να το ζήσω από κοντά και κυρίως ήθελα να γνωρίσω έναν-έναν τους εργάτες αυτούς οι οποίοι στα πενήντα τους χρόνια είχαν αποφασίσει να κάνουν ό,τι πιο ριζοσπαστικό υπάρχει: να καταλάβουν τα μέσα παραγωγής και να λειτουργήσουν ένα ολόκληρο εργοστάσιο μόνοι τους, αμεσοδημοκρατικά! Πίσω από την απρόσωπη ταμπέλα «άνεργοι, επαναστατημένοι, προλετάριοι» ήθελα να κατανοήσω σε βάθος όλους αυτούς τους ήρωες της καθημερινότητας, να δω από πού προέρχονταν, ποιες ήταν οι βαθιές τους ανάγκες και επιθυμίες, να ζήσω την περιπέτεια του αγώνα τους ενάντια στο σύστημα που τους καταδίκασε στην ανεργία, αλλά και του προσωπικού τους εσωτερικού αγώνα, καθώς πασχίζουν να μετασχηματιστούν, να αναθεωρήσουν νοοτροπίες, πεποιθήσεις και αξίες της προηγούμενης ζωής τους για να επιβιώσουν την “επόμενη μέρα”».
Παραγωγική Ανασυγκρότηση και οικολογία. Η σημασία της εμπλοκής των τοπικών κοινωνιών, του Γ.Π. Στάμου. «Τι μπορεί να προσφέρει η οικολογική προοπτική, και μάλιστα η αριστερή; Την ιδέα ότι η κατανόηση των φαινομένων της γεωργικής παραγωγής δεν είναι υπόθεση γεωργικών τεχνικών, αλλά διαμορφώνεται στο πλαίσιο μιας συζήτησης όπου μετέχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι. Σε ότι αφορά την Αριστερά, βασική της επιδίωξη είναι να εδράσει τη συζήτηση στο έδαφος του ρεαλισμού, την παραδοχή δηλαδή ότι είναι άλλο πράγμα τα φυσικά φαινόμενα που τρέχουν εκεί έξω και άλλο η γνώση που αποκτάμε γι’ αυτά μέσω έντονης διανοητικής προσπάθειας και συλλογισμών. Να πει, με άλλα λόγια, ότι τα φυσικά φαινόμενα εκεί έξω διαθέτουν τη δική τους αντικειμενική δυναμική, ανεξάρτητα από την αντίληψη και τη γνώση που σχηματίζουν οι άνθρωποι για αυτά. Να προσθέσει, όμως, ότι ο τρόπος που κατανοούμε τα αντικειμενικά φυσικά αντικείμενα είναι διαδικασία κοινωνική και αντανακλά τον συσχετισμό κοινωνικών δυνάμεων. Κατά συνέπεια, διαθέτει ισχυρά ιδεολογικά φορτία, εξυπηρετεί κοινωνικά προτάγματα και πραγματώνεται σε ένα πεδίο κοινωνικών συγκρούσεων».
Κορυδαλλός, Αύγουστος 1972: Τιμή στη μεγάλη Άννα Συνοδινού. Φόρος τιμής στη μνήμη της από τονΘανάση Καλαφάτη. «Αναφέρουμε εδώ το τεύχος αφιέρωμα στο μεγάλο ποιητή Γιώργο Σεφέρη καθώς και το πορτραίτο που φιλοτέχνησε στις φυλακές Κορυδαλλού ο πολιτικός κρατούμενος Βασίλης Μπαλωμένος και το οποίο κόσμησε το τεύχος 21 των Τετραδίων του Αυγούστου του 1972 με τη λεζάντα ως αναφέρεται στη σελίδα 3, «Εξώφυλλο: Η Άννα Συνοδινού. Αφιερωμένο στην εξαίρετη ηθοποιό, τόσο ευαίσθητη στο σημερινό δράμα της χώρας μας, στην επανεμφάνισή της μετά πέντε χρόνια “σιωπής”». Πρόκειται για μια δυνατή παρουσία της ελληνίδας δραματουργού με την κυκλοφορία ενός δίσκου όπου γίνεται διάπυρος κήρυκας της ελευθερίας».
O αγώνας για τα δικαιώματα στην Ελλάδα. Συνέντευξη. Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης ογδόντα χρόνων από την ίδρυση της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, μιλάει ο πρόεδρός της, Κωστής Τσιτσελίκης: «Η διεύρυνση των φιλελεύθερων δημοκρατιών --κάτι που ζήσαμε στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης-- δημιούργησε μια σύνθετη και αντιφατική κατάσταση: ο εναγκαλισμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων συμβαδίζει με την επίκλησή τους ως μέσου νομιμοποίησης πολιτικών για την απαξίωση τους. Στο ίδιο πλαίσιο, ας σκεφτούμε την αναβίωση εθνικών συγκρούσεων και την επέμβαση της «διεθνούς κοινότητας» με πρόσχημα την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και δη αυτών των μειονοτήτων. […]Οι απειλές κατά των δικαιωμάτων μπορούν να μετρηθούν στην υποχώρηση της δημοκρατίας κατά την προστασία του κάθε ανθρώπου απέναντι στην αυθαιρεσία της εξουσίας. Το προσφυγικό/μεταναστευτικό μπορεί να είναι και μια καλή ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε τι σημαίνει οργανωμένη πολιτική κοινότητα και πως (υπο)δέχεται τον «ξένο» που καταφεύγει σ’ αυτή για προστασία ή απλώς με το αίτημα να ενταχθεί στην κοινωνία της. Το νομικό κατώφλι συμπερίληψης πρέπει να καταστεί ένας ουσιαστικός πολιτικός στόχος, όχι ένα εργαλείο διάκρισης και αποκλεισμού».
Η συλλογή των λέξεων: Για ένα λεξικό του Καβάφη. Γράφει η Κατερίνα Γκίκα: «“Την δουλειά την έκαμα χωρίς να με δώση κανέναν κόπο. Με ήταν μάλιστα διασκέδασις. Οσάκις διάβαζα ένα βιβλίο, όταν συναντούσα καμμιά λέξι όχι μόνον σπάνια, αλλά και όμορφη ή χρήσιμη, την εσημείωνα αμέσως”. Aυτά γράφει, ανάμεσα σε άλλα, ο Καβάφης στο Σχεδίασμα εισαγωγής που συνόδευε μια Συλλογή λέξεων που είχε κάνει. Σημείωνε σε “χαρτάκια” λήμματα και ερμηνείες, αντέγραφε διαφωτιστικά παραθέματα, συμπλήρωνε με τα δελτία αυτά ένα λεξικό και, όταν εκείνο υπερχείλισε, τα τακτοποίησε ξεχωριστά, με σειρά αλφαβητική. Η ξεγνοιασιά, η ευκολία της πράξης, η χαρά, τα δύσκολα έργα σαν έργα σχόλης, η sprezzatura που αποπνέει αυτό το μικρό κείμενο ίσως να θεώρησε πως δεν θα είναι συγγνωστά. […]Σήμερα, σε συνθήκες συντριπτικής πραγματικότητας, που ανακαλούν την τρίτη βαθμίδα της ευτυχίας, δηλαδή την επίγνωση της δυστυχίας, σύμφωνα με τον ομήλικο του Σολωμού Λεοπάρντι, η δουλειά του Καβάφη δεν μοιάζει χωρίς νόημα· κυρίως για το πώς φαίνεται να δομείται το εξατομικευμένο μέσα από το κοινό – ακόμη και όταν το κοινό μοιάζει ασαφές και αβέβαιο. Ο αναγνώστης θα θυμόταν και τη φράση του ποιητή το 1898 στο πλαίσιο της εξαίρεσης «μέσα στο ολικό ποσό δεν αριθμήθηκα»: «δεν εξετάζω εάν ήμαι ευτυχής ή δυστυχής. Δεν εξετάζω, όχι δεν με μέλει»· ίσως και μια άλλη φράση, από το λεξικό που ξεχωρίζουμε ακόμη σήμερα για τα παραθέματά του, το Λεξικό της Πρωίας που παραθέτει το 1933 σαν πανθομολογούμενη αλήθεια ότι «έως τα 1914 ο κόσμος ήτο ευτυχής» – και μας δείχνει πόση Ιστορία μπορεί να είναι κρυμμένη στα λεξικά».
Μακεδονική σαλάτα. Ο Νίκος Σαραντάκος στην καθιερωμένη του στήλη «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία», λεξιλογεί περί Μακεδονίας. «Από τη Μακεδονία προέρχεται μάλλον, όπως το έχουμε ξαναγράψει, η λέξη μαϊντανός, ως αντιδάνειο, αφού το τουρκικό mağdanos (και αργότερα maydanoz) είναι πιθανότατα δάνειο από το ελληνικό μακεδονήσι (αρχικά «μακεδονήσιον πετροσέλινον»). Αλλά η Μακεδονία έχει δώσει το όνομά της και σε έναν ολόκληρο τύπο εδεσμάτων. Όπως θα ξέρουν όσοι έχουν ζήσει στη Γαλλία, η φρουτοσαλάτα στα γαλλικά λέγεται συχνά macédoine de fruits, δηλαδή κατά λέξη «Μακεδονία φρούτων», ενώ macédoine de legumes λέγεται μια σαλάτα με ψιλοκομμένα λαχανικά, καρότα, μπιζέλια και τα λοιπά, που μοιάζει αρκετά με αυτό που λέμε ρώσικη σαλάτα. Η ονομασία δόθηκε επειδή η Μακεδονία της εποχής του Μεγαλέξαντρου ήταν μια πανσπερμία λαών. Ο όρος εμφανίζεται στα γαλλικά στα τέλη του 18ου αιώνα προκειμένου για ένα λογοτεχνικό έργο που ήταν συμπίλημα ετερόκλιτων κειμένων (macédoine littéraire), και στην αρχή χρησιμοποιήθηκε για διάφορα ανομοιογενή σύνολα πριν εξειδικευτεί στις σαλάτες φρούτων και λαχανικών –απ’ όπου πέρασε και στα ιταλικά».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου