Τέλος στο πάρτι με ΑΦΜ Βουλγαρίας

Ρεπορτάζ: Σπύρος Δημητρέλης
“Μπλόκο” επιχειρεί το υπουργείο Οικονομικών στην εικονική μεταφορά κερδών ελληνικών επιχειρήσεων στη γειτονική Βουλγαρία μέσω της χρησιμοποίησης εταιρειών σφραγίδων που έχουν συσταθεί στη γειτονική χώρα. Οι εικονική εξαγωγή κερδών είναι η πρακτική που, σύμφωνα με στελέχη του υπουργείο Οικονομικών, παίρνει τη μορφή χιονοστιβάδας τα τελευταία χρόνια καθώς η μεγάλη διαφορά μεταξύ του επιχειρηματικού φορολογικού συντελεστή μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας αποδεικνύεται πολύ μεγάλο κίνητρο για φοροαποφυγή.
Παρά τη φαινομενικά και τυπικά νομότυπη λειτουργία των εταιρειών σφραγίδων στη Βουλγαρία, στην Καραγιώργη Σερβίας ξεκαθαρίζουν ότι το ελληνικό φορολογικό καθεστώς είναι πλήρως θωρακισμένο για την αντιμετώπιση καταχρηστικών πρακτικών με τη εικονική μεταφορά κερδών σε χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς και ότι “πολύ σύντομα θα γίνει αντιληπτό ότι δεν ήταν και η καλύτερη επιλογή η δημιουργία εταιρείας στη Βουλγαρία”. Έρχονται σαρωτικοί έλεγχοι με βάση στοιχεία που έχει ήδη συλλέξει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων.

Έμπειροι φοροτεχνικοί περιγράφουν τις πιο διαδεδομένες πρακτικές παράκαμψης του ελληνικού φορολογικού συστήματος από επιχειρηματίες που κινούνται στα όρια του φορολογικού συστήματος κάνοντας κατάχρηση των ελευθεριών διακίνησης κεφαλαίων και προϊόντων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η πιο διαδεδομένη πρακτική είναι η σύσταση μιας επιχείρησης σφραγίδας στη γειτονική Βουλγαρία η οποία ασχολείται κατά κύριο λόγο με την παροχή υπηρεσιών. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη Βόρεια Ελλάδα στην παροχή μελετητικών υπηρεσιών (π.χ. τεχνικών, πληροφορικής) οι οποίες παρέχουν τις υπηρεσίες τους στην Ελλάδα αλλά εκδίδουν τιμολόγια από βουλγάρικη επιχείρηση. Με αυτόν τον τρόπο καταβάλλουν φόρο μόνο στη εφορία της Βουλγαρίας όπου ο φορολογικός συντελεστής είναι 10% και ο φόρος μερισμάτων 5%.

Η δεύτερη πιο διαδεδομένη πρακτική είναι αυτή της εικονικής μεταφοράς κερδών εισαγωγικών επιχειρήσεων στη Βουλγαρία μέσω της ίδρυσης εταιρείας- μεσάζοντα στη γειτονική χώρα. Για παράδειγμα, η ελληνική επιχείρηση αγοράζει πρώτη ύλη από την Ιταλία. Ζητά από την ιταλική επιχείρηση να εκδώσει τιμολόγιο πώλησης προς βουλγάρικη επιχείρηση, η οποία ουσιαστικά ανήκει στην ελληνική. Στη συνέχεια, η βουλγάρικη επιχείρηση πουλά σε πολύ υψηλότερη τιμή την πρώτη ύλη στην ελληνική. Με αυτόν τον τρόπο το μεγάλο μέρος του κέρδους φορολογείται στη Βουλγαρία με 10% και ένα πολύ μικρό μέρος του κέρδους φορολογείται στην Ελλάδα με συντελεστή 26% στο επίπεδο της επιχείρησης και επιπλέον 15% εφόσον μοιραστεί μέρισμα στους μετόχους (συνολικός φορολογικός συντελεστής 39,65%).

Διαδεδομένη είναι επίσης και η περίπτωση της μεταφοράς της καταστατικής έδρας μια επιχείρησης στη Βουλγαρία, χωρίς όμως να μεταφερθεί και στο ελάχιστη η πραγματική της δραστηριότητα εκτός των ελληνικών συνόρων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο αριθμός των επιχειρήσεων ελληνικών συμφερόντων στη Βουλγαρία ξεπερνά τις 16.000.

Η υφυπουργός Οικονομικών, αρμόδια για τη φορολογία, κα Κατερίνα Παπανάτσιου μίλησε σε ημερίδα στη Θεσσαλονίκη και, με βάση τις ενδείξεις που έχει στη διάθεσή της από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς,  εξέφρασε την εκτίμηση ότι οι 8 από τις 10 επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων που έχουν ιδρυθεί στην Βουλγαρία είναι εικονικές και “σφραγίδες”.

Οι προκαταρτικοί έλεγχοι για τον περιορισμό του φαινομένου έχουν ήδη ξεκινήσει και θα περιλαμβάνουν ακόμη και το άνοιγμα τραπεζικών θυρίδων και λογαριασμών. Το οπλοστάσιο των ελληνικών φορολογικών αρχών είναι προβλέψεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος σύμφωνα με τις οποίες κάθε επιχείρηση, όπου και αν βρίσκεται, εφόσον ο πραγματικός τόπος άσκησης της διοίκησής τους βρίσκεται στην Ελλάδα είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας και φορολογείται με τους ελληνικούς φορολογικούς συντελεστές. Ενδεικτικά στοιχεία απόδειξης ότι η άσκηση της διοίκησής τους βρίσκεται στην Ελλάδα είναι: ο τόπος άσκησης της καθημερινής διοίκησης,  ο τόπος λήψης στρατηγικών αποφάσεων, ο τόπος πραγματοποίησης της ετήσιας γενικής συνέλευσης των μετόχων ή εταίρων, ο τόπος τήρησης βιβλίων και στοιχείων,• ο τόπος συνεδριάσεων του ΔΣ ή άλλου εκτελεστικού οργάνου διοίκησης, ο τόπος κατοικίας των μελών ΔΣ ή άλλου εκτελεστικού οργάνου διοίκησης καθώς και της πλειοψηφίας των μετόχων.

ΙΧ και POS μέσω Βουλγαρίας

Η γειτονική Βουλγαρία δεν χρησιμοποιείται μόνο ως όχημα εικονικής μεταφοράς κερδών και εισοδήματος. Χρησιμοποιείται κατά κόρον και σαν... παρακαμπτήρια οδός για την απόκτηση και κυκλοφορίας στους ελληνικούς δρόμους πολυτελών ΙΧ υψηλού κυβισμού καθώς και για την παράκαμψη των κεφαλαιακών ελέγχων που έχουν επιβληθεί στις τράπεζες (capital controls).

Στη Βόρεια Ελλάδα είναι πολύ διαδεδομένη η εικόνα πολυτελών ΙΧ τύπου τζιπ που στο τιμόνι τους όμως βρίσκονται φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος. Οι τελωνειακές αρχές πραγματοποιούν επιτόπιους ελέγχους ζητώντας αποδεικτικά στοιχεία για τη χώρα της συνήθους διαμονής του οδηγού του οχήματος. Συνήθως στους ελεγκτές παρουσιάζονται έγγραφα σύμφωνα με τα οποία το όχημα ανήκει σε εταιρεία που εδρεύει στη Βουλγαρία και ο οδηγός της εμφανίζεται ως στέλεχος της συγκεκριμένης επιχείρησης. Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η εξής: το όχημα δεσμεύεται μέχρι να προσκομίσει ο οδηγός του οχήματος συγκεκριμένα στοιχεία από τα οποία να προκύπτει ότι η εταιρεία στη Βουλγαρία στην οποία ανήκει το όχημα έχει πραγματική δραστηριότητα (πραγματοποίηση επιχειρηματικών εσόδων, κέρδη, φορολογικές δηλώσεις) καθώς και ότι είναι απαραίτητη η πραγματοποίηση οδικών ταξιδιών στην Ελλάδα για τους επιχειρηματικούς σκοπούς της βουλγάρικης επιχείρησης. Αν τα στοιχεία που θα προσκομιστούν είναι ελλιπή τότε το όχημα δεσμεύεται, ασκούνται στον οδηγό κατηγορίες για λαθρεμπόριο και του επιβάλλονται τσουχτερά πρόστιμα για τα τέλη ταξινόμησης που αντιστοιχούν στο ίδιο όχημα, εφόσον αυτό είχε κυκλοφορήσει κανονικά στην Ελλάδα με ελληνικές πινακίδες. Όσοι καταφεύγουν στα ΙΧ με πινακίδες εξωτερικού επιχειρούν ουσιαστικά να αποφύγουν τα υψηλά τέλη ταξινόμησης που επιβάλλονται στα ΙΧ μεγάλου κυβισμού που ταξινομούνται στην Ελλάδα καθώς και τα τεκμήρια και το φόρο πολυτελούς διαβίωσης.

POS εξωτερικού

Μια.. φάμπρικα που εμφανίστηκε αμέσως μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων, ήταν αυτή της εγκατάστασης και χρήσης συσκευών ηλεκτρονικής χρέωσης καρτών POS τα οποία ήταν συνδεδεδμένα με τραπεζικούς λογαριασμούς του εξωτερικού. Κατά κύριο λόγο επιχειρήσεις του κλάδου εστίασης προχώρησαν στην απόκτηση αυτών των συσκευών οι οποίες όπως είχαν τεθεί εκτός νόμου με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που αφορούσε την επιβολή των capital controls. Η συγκεκριμένη νομοθεσία προβλέπει ότι δεν επιτρέπεται η εκκαθάριση στο εξωτερικό συναλλαγών πληρωμής με χρεωστική ή πιστωτική κάρτα που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα. Με την εγκατάσταση αυτών των συσκευών οι πωλήσεις των επιχειρήσεων μέσω καρτών συγκεντρώνονταν σε τραπεζικό λογαριασμό του εξωτερικού και ο επιχειρηματίας μπορούσε με τη χρήση χρεωστικής κάρτας που ήταν συνδεδεμένη με τον λογαριασμό να κάνει απεριόριστα αναλήψεις μετρητών μέχρι το ποσό του τραπεζικού του υπολοίπου, χωρίς περιορισμούς. Το φαινόμενο αυτό έχει, μετά από ελέγχους, περιοριστεί σε σημαντικό βαθμό.