Μιχάλης Χάλαρης: «Προτεραιότητα στην πρόληψη, να μάθουμε να ζούμε με τις φωτιές όπως με τους σεισμούς»

Ο καθηγητής Ανάλυσης και Διαχείρισης Ανθρωπογενών και Φυσικών Καταστροφών και αξιωματικός της Πυροσβεστικής Μιχάλης Χάλαρης μιλά στο «Θάρρος»

«Σοβαρές οι ευθύνες του Υπουργού κ. Τόσκα – Θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί το μέγεθος της τραγωδίας»

Έξι ημέρες μετά το  καταστροφικό πέρασμα της φονικής πύρινης «λαίλαπας» στην ανατολική Αττική, η τραγωδία συνεχίζεται, καθώς καθημερινά ο αριθμός των νεκρών μεγαλώνει ενώ παραμένει άγνωστος μέχρι στιγμής και ο αριθμός των αγνοουμένων.

Η είδηση της ταυτοποίησης ανάμεσα στα θύματα, των δυο διδύμων κοριτσιών όπως ήταν φυσικό συγκλόνισε το πανελλήνιο, ενώ και δυο πολυτραυματίες δεν τα κατάφεραν και υπέκυψαν στα βαριά εγκαύματα που έφεραν. Ο απολογισμός συγκλονιστικός, 89 νεκροί μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, με την ταυτοποίηση και του 13χρονου Δημήτρη Αλεξόπουλου , και ελπίζοντας ότι θα σταματήσει εδώ. Την ίδια ώρα έχει ανοίξει η συζήτηση για το τι έγινε σωστά και τι λάθος. O Πρωθυπουργός τέσσερις  ημέρες μετά την τραγωδία ανέλαβε την «πολιτική ευθύνη»,  μια μέρα μετά τη συνέντευξη των ανθρώπων που διαχειρίστηκαν την κρίση και ισχυρίστηκαν ότι όλα έγιναν σωστά. Ωστόσο, καμία απάντηση ακόμα από κανέναν , που ίσως ψάχνει λάθη και δε τα βρίσκει, γιατί την ώρα που εξελισσόταν πλήρως η ανείπωτη τραγωδία, οι ίδιοι με θέσεις ευθύνης συμμετείχαν στο «επικοινωνιακό σόου» στο συντονιστικό της Πυροσβεστικής περνώντας προς την κοινή γνώμη,  μια εικόνα εντελώς στρεβλή σε σχέση με την πραγματικότητα εκείνων των ωρών. Το «Θάρρος» επιζητώντας απαντήσεις σε όσα απασχολούν την ελληνική κοινωνία αυτές τις ημέρες αλλά και το τι γίνεται από εδώ και πέρα επικοινώνησε με τον κ. Μιχάλη Χάλαρη, Αντιπρόεδρο της Ένωσης Πτυχιούχων Αξιωματικών & Υπαξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος και Καθηγητή Ανάλυσης και Διαχείρισης Ανθρωπογενών και Φυσικών Καταστροφών, ο οποίος και μας μετέφερε τις απόψεις του, για όσα έγιναν, για το αν θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί η τραγωδία αλλά και για όσα θα πρέπει να γίνου από εδώ και στο εξής..

Κύριε Χάλαρη η τραγωδία που ζει η χώρα θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί; 

«Υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί η τραγωδία , αν για παράδειγμα το ανθρώπινο δυναμικό της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας δεν είχε υποστεί την συνεχή υποστελέχωση, ειδικά στην Περιφέρεια Αττικής,  και αν τα οχήματα που φθίνουν συνεχώς είχαν αντικατασταθεί ή συντηρηθεί. Επομένως,  το Πυροσβεστικό Σώμα κλήθηκε να δώσει μια μάχη με περιορισμένους  ανθρώπινους πόρους και υλικοτεχνικό εξοπλισμό. Η ηγεσία του Υπουργείου την τελευταία τριετία φέρει μεγάλη ευθύνη γι’ αυτό το γεγονός καθώς γνωρίζει για την κατάσταση που διαμορφώνεται… Μόνο πέρυσι έφυγε σημαντικός αριθμός πυροσβεστών από την Αττική για να στελεχώσει τα αεροδρόμια της «Fraport» . Όλα τα συνδικαλιστικά όργανα, αναφέρουν κάθε χρόνο στον απολογισμό τους, τις ελλείψεις και τα προβλήματα αλλά η ηγεσία του Υπουργείου δεν φροντίζει για να την επιλύσει παρά μόνο να τα “καμουφλάρει” και να εμφανίζει μια στρεβλή εικόνα στην αρχή της αντιπυρικής περιόδου»

Στην προκειμένη περίπτωση που αφορά τη φωτιά που ξεκίνησε στο Νταού Πεντέλης και κατέληξε στο φονικό χτύπημα της στη Ραφήνα, μπορούσε να είχε γίνει κάτι διαφορετικά;

«Στην συγκεκριμένη περίπτωση οι δυνάμεις της Πυροσβεστικής αναπτύχθηκαν ακριβώς όπως προβλέπει το σχέδιο. Όπως προείπα,  όμως,  είναι διαφορετικό να έχεις τη δυνατότητα να διαθέσεις π.χ. 10 οχήματα αντί για 6 , και 150 Πυροσβέστες αντί για 80… (τα νούμερα είναι παράδειγμα) . Είμαι απόλυτος,, όμως, ότι στη φωτιά στο Μάτι, οι δυνάμεις της Πυροσβεστικής αναπτύχθηκαν ακριβώς όπως προβλέπει το σχέδιο. Μιλάμε , όμως για μια μεγάλη πυρκαγιά, που υπολογίσθηκε ότι είχε ταχύτητα 17χλμ την ώρα με ανέμους δυτικούς. Εδώ θα ήθελα να πω ότι έχει καλλιεργηθεί μια ψευδαίσθηση και στον κόσμο ότι η λεωφόρος Μαραθώνος αποτελεί αντιπυρική ζώνη. Δρόμος με δέντρα όπως πεύκα που τα κουκουνάρια εκτοξεύονται δεν μπορεί να θεωρείτε αντιπυρική ζώνη… Ίσως, θα μπορούσε η φωτιά να είχε αντιμετωπιστεί καλύτερα από εναέρια μέσα στη “γένεση” της, και εκεί όντως να έγινε κακή εκτίμηση της πυρκαγιάς. Όμως και με τα “καναντέρ” υπάρχει πρόβλημα αλλά και δε γνωρίζω γιατί και αν όντως επιχείρησε μόνο ένα ελικόπτερο,  καθώς φέτος υπάρχουν περισσότερα που μπορούν να επιχειρούν σε σχέση με άλλες χρονιές. Από τη στιγμή όμως που πέρασε τη λεωφόρο Μαραθώνος και με την ταχύτητα που είχε δε νομίζω ότι επιχειρησιακά μπορούσε να έχει γίνει κάτι διαφορετικό.»

Γίνεται πολύς λόγος για το αν θα έπρεπε να εκκενωθεί η περιοχή. Θεωρείται ότι αυτό ήταν εφικτό;

«Νομίζω πως υπήρχε η δυνατότητα, αλλά σ’ αυτές τις περιπτώσεις ακόμα και η εισήγηση της Πυροσβεστικής δεν είναι δεσμευτική. Εν προκειμένω όμως έγινε επιτυχημένη εκκένωση στο Λύρειο Ίδρυμα αλλά και εκατοντάδων παιδιών από τις κατασκηνώσεις του Δήμου Αθηναίων. Υπάρχει στα σχέδια εγκύκλιος  που προβλέπει επιχείρηση οργανωμένης εκκένωσης περιοχών. Εκ του αποτελέσματος φαίνεται όμως ότι η ραγδαιότητα του φαινομένου τα ξεπέρασε δείχνοντας ότι και αυτά πρέπει να ανανεωθούν άμεσα. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι η τεχνολογία σήμερα προσφέρει πολλές λύσεις , υπάρχουν “μοντέλα” που βάζοντας , περιοχή, πληθυσμό, πολεοδομικό σχέδιο, σου δίνουν λύσεις άμεσα… αλλά ακόμα και η νεοσύστατη διαστημική υπηρεσία που ασχολήθηκε όπως είδαμε με τη φωτιά , θα μπορούσε να έχει τη δυνατότητα να προσφέρει υπηρεσίες σε  “realtime” (ζωντανό χρόνο).  Όλα αυτά ανήκουν στην Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, και χρειάζονται πολιτική βούληση για να γίνουν και πραγματικότητα» Θα θέλατε κ. Χάλαρη να μου κάνετε ένα σχόλιο για όλα όσα ειπώθηκαν σε ζωντανή σύνδεση, στο συντονιστικό της Πυροσβεστικής το βράδυ της Δευτέρας παρουσία του Πρωθυπουργού και όλων των αρμοδίων Υπουργών;

«Αυτή τη σύσκεψη θα ήθελα να την αφήσω εντελώς ασχολίαστη… Να κάνω μόνο μια διαπίστωση ότι από το βράδυ της Δευτέρας κατέχουμε μια θλιβερή πρωτιά στον 21ο αιώνα σε θύματα από φυσική καταστροφή στην Ευρώπη, και 2η θέση στο κόσμο ύστερα από τις πυρκαγιές πολλών ημερών στην Αυστραλία.. Αυτό ας προβληματίσει αυτούς που πρέπει»

Από εδώ και πέρα και με βάση την ακαδημαϊκή σας εμπειρία στο αντικείμενο σας , τι πρέπει  να κάνουμε κ. καθηγητά;

«Είναι μονόδρομος η πρόληψη. Όπως έχουμε μάθει και λέμε, (και το έχουμε καταφέρει σε μεγάλο βαθμό) ότι πρέπει να ζούμε με τους σεισμούς… Έτσι θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε και με τις δασικές πυρκαγιές. Οι κλιματολογικές συνθήκες που αλλάζουν και όλες οι μελέτες μας δείχνουν ότι τα επόμενα χρόνια θα ακολουθήσουν μεγάλες δασικές πυρκαγιές. Θα πρέπει και οι πολίτες να μάθουμε να καθαρίζουμε την περιουσία μας, να προσέχουμε οι στέγες μας να απέχουν από δέντρα και πολλά άλλα τα οποία υπάρχουν εδώ και χρόνια σε «φυλλάδια» αλλά δε τους είχαμε δώσει ανάλογη σημασία όπως σε αυτά των σεισμών. Επίσης, το κράτος θα πρέπει να γίνει πολύ πιο ευέλικτο… Δε μπορείτε να φανταστείτε τις  δυσκολίες που  αντιμετωπίζουν οι δήμοι από τα δασαρχεία ακόμα και για να κατασκευάσουν ένα φυλάκιο παρακολούθησης, πόσω μάλλον στη διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών. Η Πολιτική Προστασία και η πρόληψη είναι αυτά που θα σώσουν ζωές στο μέλλον. Θα ήθελα τονίσω εδώ ότι η προηγούμενη πολιτική ηγεσία στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, το 2014 προχώρησε σε μια “γενναία” αναδιοργάνωση της Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας με την τροπολογία 4249. Ωστόσο, ακολούθησαν εκλογές η πολιτική ηγεσία άλλαξε και η νυν ηγεσία δε το συνέχισε. Για παράδειγμα 4 χρόνια τώρα δεν λειτουργεί η Σχολή Πολιτικής Προστασίας που ανήκει στην Πυροσβεστική Ακαδημία και θα μπορούσε να προσφέρει τεράστιο ρόλο στην εκπαίδευση εθελοντικών ομάδων, υπαλλήλων της αυτοδιοίκησης κοκ… Μόνο στην Αθήνα υπάρχουν 80 εθελοντικές ομάδες πυρόσβεσης , οι οποίες δεν αξιοποιήθηκαν στο έπακρο…»

Του Κώστα Γαζούλη