Με διαδικασίες-εξπρές ενοποιούνται τα ταμεία

Με διαδικασίες-εξπρές θα γίνει η ενοποίηση των Ταμείων, που θα αλλάξει πλήρως το τοπίο στο ασφαλιστικό σύστημα. Ενδεικτικό του ασφυκτικού χρονοδιαγράμματος είναι πως η απαιτούμενη μελέτη πρέπει να έχει εκπονηθεί μέχρι το τέλος Ιουνίου, ενώ τον Οκτώβριο οι αλλαγές θα αποτυπώνονται σε έναν νέο ασφαλιστικό νόμο.

Ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης έχει επανειλημμένα επισημάνει την ανάγκη αλλαγών στη δομή του ασφαλιστικού συστήματος.

Βασικός στόχος των αλλαγών είναι να μπει τέλος στον κατακερματισμό του ασφαλιστικού συστήματος και να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των Ταμείων. Ενδεικτικό της έκτασης των παρεμβάσεων είναι πως οι ενοποιήσεις δεν θα περιοριστούν μόνο στην κύρια ασφάλιση αλλά θα επεκταθούν στα επικουρικά ταμεία και στους φορείς πρόνοιας.

Την ανάγκη αλλαγών στη δομή του ασφαλιστικού συστήματος έχει επανειλημμένα υπογραμμίσει ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης, ο οποίος έχει επισημάνει πως «το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας οικοδομήθηκε διαχρονικά στη βάση πελατειακών αντιλήψεων, με αποτέλεσμα σήμερα να είναι ένα μωσαϊκό εξαιρέσεων και ειδικών καθεστώτων». Οι αλλαγές θα στηριχτούν σε μελέτη που θα εκπονήσει μέσα σε αυστηρό χρονοδιάγραμμα το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ). Η επίσημη ανάθεση της μελέτης στο ΚΕΠΕ (πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου και επιστημονικός διευθυντής είναι ο Ν. Φίλιππας) θα γίνει εντός δεκαημέρου. Με βάση τον σχεδιασμό θα υπάρξει συνεργασία με εμπειρογνώμονες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την ΗΔΙΚΑ, πανεπιστημιακά ιδρύματα, στελέχη του υπουργείου και τους διοικητές των Ταμείων.

Πηγές του υπουργείου Εργασίας κάνουν λόγο για «την τελευταία μεγάλη μεταρρύθμιση στο Ασφαλιστικό» και επισημαίνουν πως οι αλλαγές δεν θα οδηγήσουν σε ανατροπές στις εισφορές και στις συντάξεις. Στόχος των παρεμβάσεων είναι η αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας, η ταχύτερη εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων, αλλά και η αύξηση των εσόδων των Ταμείων.

Το «Εθνος της Κυριακής» παρουσιάζει σήμερα το χρονοδιάγραμμα του υπουργείου Εργασίας για τις ενοποιήσεις των ασφαλιστικών ταμείων.

1 Μέχρι τις 30 Μαΐου θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί από το ΚΕΠΕ οι τρεις πρώτες ενότητες της μελέτης. Οι τίτλοι του κάθε κεφαλαίου έχουν ως εξής:

• Αποτίμηση τρέχουσας κατάστασης των δομών, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί την τελευταία δεκαετία (πρώτη ενότητα). Ουσιαστικά στο επίκεντρο θα βρεθούν όλες οι ενοποιήσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια και θα αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητά τους.
• Αποτύπωση καινοτόμων λειτουργιών που έχουν τεθεί σε εφαρμογή τα δύο τελευταία χρόνια. Στο επίκεντρο της δεύτερης ενότητας θα βρεθούν τα προγράμματα «Ατλας» και «Ηλιος» του υπουργείου Εργασίας.
  
  
  Με τις δύο αυτές παρεμβάσεις υπάρχει πλέον μια σαφής εικόνα για τον αριθμό των συνταξιούχων σε κάθε Ταμείο, την ηλικία τους, το ποσό που εισπράττουν από τα ταμεία κύριας και επικουρικής ασφάλισης, το κατά πόσο δικαιούνται προνοιακά επιδόματα κ.ά.
• Ανάλυση της κατάστασης των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών συστημάτων και των καλύτερων πρακτικών που έχουν εφαρμοστεί (τρίτη ενότητα). Δηλαδή θα μελετηθεί το «μοντέλο» άλλων κρατών της γηραιάς ηπείρου και οι λύσεις που υιοθέτησαν για τη στήριξη των ασφαλιστικών φορέων.

2 Μέχρι τις 20 Ιουνίου θα έχουν ολοκληρωθεί οι δύο επόμενες ενότητες της μελέτης. Οι τίτλοι των ενοτήτων έχουν ως εξής:

• Επιστημονική τεκμηρίωση της πρότασης για τη σταδιακή διοικητική ενοποίηση. Στόχος είναι να διευθετηθεί ο κατακερματισμός και η πολυδιάσπαση των δομών του ασφαλιστικού συστήματος και οι χρονοβόρες διαδικασίες στην εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων (τέταρτη ενότητα).
• Επιστημονική τεκμηρίωση της πρότασης για τη σταδιακή ενοποίηση των υποστηρικτικών υπηρεσιών και την εναρμόνιση των κανόνων, ώστε να ανταποκρίνονται σε ένα σύγχρονο σύστημα. Ουσιαστικά στο επίκεντρο θα βρεθεί η ενοποίηση πληροφοριακών συστημάτων, ώστε να γίνει ευκολότερη η «επικοινωνία» των Ταμείων και να βελτιωθεί η εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων (πέμπτη ενότητα).

3 Μέχρι τις 30 Ιουνίου πρέπει να ολοκληρωθεί και η έκτη ενότητα της μελέτης και να παραδοθεί όλο το πόρισμα στο υπουργείο. Η τελευταία ενότητα έχει δύο «παραμέτρους»:

• Την υποβολή επιστημονικά τεκμηριωμένης πρότασης για εναρμόνιση των περιόδων καταβολής των εισφορών και είσπραξή τους και
• Την υποβολή προτάσεων για την επιτάχυνση της διαδικασίας απονομής συντάξεων για όσους ασφαλισμένους έχουν διαδοχική ασφάλιση. Βασικό πυλώνα για την υλοποίηση του εγχειρήματος θα αποτελέσει το πρόγραμμα «Ατλας».

Σημειώνεται πως σήμερα οι ασφαλισμένοι που καλύπτονται από τουλάχιστον δύο Ταμεία αντιμετωπίζουν σημαντικές καθυστερήσεις έως ότου εκδοθεί η πολυπόθητη απόφαση. Μια σειρά ρυθμίσεων -π.χ. εφαρμογή του ασφαλιστικού βιογραφικού- θα επιταχύνει τη διαδικασία έκδοσης της σύνταξης, ενώ επιτροπή που έχει ήδη συσταθεί θα διορθώσει τυχόν αδικίες στις περιπτώσεις της διαδοχικής ασφάλισης.

ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΕΤΑΙ Η ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
Τρία «υπερταμεία» θα καλύπτουν πάνω από 60 κλάδους ασφάλισης

Με τη δημιουργία τριών «υπερταμείων» -που θα προκύψουν από την ενοποίηση πάνω από 60 κλάδων ασφάλισης- θα ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος. Τα νέα Ταμεία θα έχουν την ευθύνη χορήγησης τόσο της κύριας σύνταξης όσο και της επικουρικής και του εφάπαξ καλύπτοντας το σύνολο των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων της χώρας.

Οι τρεις νέοι φορείς θα καλύπτουν τους μισθωτούς (ΙΚΑ), τους ελεύθερους επαγγελματίες (ΟΑΕΕ) και τους αγρότες (ΟΓΑ), ενώ χωριστό πυλώνα θα αποτελεί το ΝΑΤ. Σταδιακά τα τρία νέα Ταμεία θα υπαχθούν στον Εθνικό Φορέα Απονομής Σύνταξης, διατηρώντας ωστόσο ξεχωριστές διευθύνσεις και λογαριασμούς. Συγκεκριμένα το νέο «τοπίο» στο ασφαλιστικό σύστημα θα δομηθεί ως εξής:

Ταμείο μισθωτών
Πρόκειται για τη μετεξέλιξη του ΙΚΑ και θα καλύπτει τους δημοσίους υπαλλήλους, το προσωπικό των ΔΕΚΟ, τους τραπεζικούς υπαλλήλους και το σύνολο των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα.

Στον νέο φορέα θα «μεταφερθούν» και τα ταμεία επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας των μισθωτών. Δηλαδή θα ενοποιηθούν μεταξύ άλλων ο ΟΠΑΔ (ήδη υπάρχει απόφαση), το ΕΤΕΑ (ενιαίο επικουρικό), το ΤΑΥΤΕΚΩ (επικουρικό ευρύτερου δημόσιου τομέα), το ΤΑΠΙΤ (φορέας πρόνοιας ιδιωτικού τομέα). Για την επικουρική ασφάλιση και την πρόνοια θα δημιουργηθούν χωριστοί και απολύτως διακριτοί κλάδοι στο εσωτερικό του «ανανεωμένου» ΙΚΑ. Οι τρεις νέοι κλάδοι θα αφορούν: την κύρια σύνταξη, την επικουρική και το εφάπαξ.

Ταμείο ελευθέρων επαγγελματιών
Ο νέος φορέας θα καλύπτει τους ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ αλλά και τους ανεξάρτητα απασχολούμενους που σήμερα καλύπτονται από το ΕΤΑΑ (γιατρούς, μηχανικούς, δικηγόρους). Επίσης στον νέο φορέα θα «μετακομίσουν» τα επικουρικά ταμεία των ανεξάρτητα απασχολουμένων.

Ταμείο αγροτών
Διατηρείται ο ΟΓΑ, που χορηγεί κύρια σύνταξη στους αγρότες.

Ξεχωριστό ρόλο θα διαδραματίσει το ΝΑΤ, που με βάση το επικρατέστερο σενάριο θα διατηρήσει την αυτονομία του και θα εξαιρεθεί από τις ενοποιήσεις.

Σε επόμενη φάση θα ανοίξει η συζήτηση και για το θέμα της καθιέρωσης ενιαίων εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία, που θα ενοποιηθούν. Εδώ πρέπει να επισημανθεί πως αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση η εξίσωση των εισφορών των Ταμείων των ΔΕΚΟ και των τραπεζών με το ΙΚΑ μέχρι το 2020.

Σημειώνεται πως, με βάση τη νομοθεσία, από την 1η Ιανουαρίου 2015 θα τεθεί σε ισχύ ο νέος ενιαίος τρόπος υπολογισμού της σύνταξης που θα εφαρμοστεί σε όλα τα Ταμεία. Το τελικό ποσό θα προκύπτει από το άθροισμα της βασικής σύνταξης (που αναμένεται να διαμορφωθεί στα 360 ευρώ) και της αναλογικής σύνταξης, που θα διαμορφώνεται ανάλογα με τα έτη ασφάλισης αλλά και το ύψος των εισφορών.

Με το νέο σύστημα θα καθιερωθεί Εθνικό Μητρώο Ασφαλισμένων, το οποίο θα περιλαμβάνει το σύνολο των εργαζομένων και των συνταξιούχων. Παράλληλα θα υπάρξει ενιαίος μηχανισμός ελέγχου για να αντιμετωπιστεί η μαύρη εργασία και να αυξηθούν τα έσοδα του ασφαλιστικού συστήματος.

Με την ολοκλήρωση των αλλαγών οι υποψήφιοι συνταξιούχοι θα καταθέτουν μια αίτηση στο Ταμείο και αυτομάτως θα υπολογίζονται η κύρια, η επικουρική σύνταξη και το εφάπαξ. Με τον τρόπο αυτό θα επιταχυνθεί η εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων και θα αντιμετωπιστούν γραφειοκρατικά προβλήματα.

Μοντέλο για τις ενοποιήσεις θα αποτελέσει το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ), που καλύπτει τους μισθωτούς. Πλέον υπάρχει ένα ενιαίο ποσοστό για εργοδοτικές και εργατικές εισφορές σε όλους τους φορείς που «μετακόμισαν» στον φορέα, ενώ σύντομα θα δοθεί στη δημοσιότητα και ο νέος κανονισμός.

Σημειώνεται πως οι εισφορές του επικουρικού ταμείου έχουν περάσει στην Αναλυτική Περιοδική Δήλωση του ΙΚΑ και ο έλεγχος για την καταβολή τους είναι μηνιαίος.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ
kokkaliari@pegasus.gr