  Η ηρωίδα του λαού Ηλέκτρα Αποστόλου, που συνελήφη από
γερμανοτσολιάδες, βασανίσθηκε, δολοφονήθηκε από τους δοσίλογους οι
οποίοι πέταξαν το πτώμα της 27 Ιουλίου 1944.
Η Ηλέκτρα Αποστόλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1912 και σε ηλικία 14
χρονών, το 1926, οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ. Υπάρχουν, όμως, και μαρτυρίες που
λένε πως με το λαϊκό κίνημα συνδέθηκε το 1925, όταν ήταν 13 ετών. Η
Μέλπω Αξιώτη, για παράδειγμα, περιγράφει ως εξής το πολιτικό βάπτισμα
της νεαρής κομμουνίστριας: «Στα 1925, τότε που το ΚΚΕ έμπαινε μέσα στο
στίβο της εθνικής ζωής κι άρχιζε τη μεγάλη πορεία του, μια μέρα σ' έναν
κεντρικό δρόμο της Αθήνας στεκόταν ένα κοριτσάκι με δύο μαύρες
κοτσιδούλες κι ένα κολλαριστό άσπρο φουστανάκι κι έριχνε κρυφές ματιές
τριγύρω. "Βρε τι κάνεις εδώ;", της λέει ένας γνωστός που περνά και που
ήξερε καλά την οικογένεια. "Σουτ, του γνέφει η μικρή, μην πεις τίποτα
στο σπίτι. Μοιράζω προκηρύξεις". Από τότε αρχίζει η πολιτική δράση της
Ηλέκτρας Αποστόλου. Ηταν τότε 13 χρονών. Καταγόταν από αστική
οικογένεια. Μα, από μικρό παιδί είχε προσέξει τη φτώχεια και την αδικία
που υπάρχει στον κόσμο, και το μυαλό της άρχισε να ψάχνει για να
καταλάβει τις αιτίες που χώριζαν την κοινωνία στα δύο, και τον τρόπο για
να λείψουν οι αδικίες». Τα ίδια υποστηρίζει πάνω - κάτω και ο Ν.
Κιτόπουλος, προσθέτοντας πως το οικογενειακό της περιβάλλον οδήγησε την
Ηλέκτρα στην ανάγκη να συγκρουστεί μαζί του και στο τέλος, σε ηλικία 18
ετών, να φύγει από το σπίτι της.
Εν πάση περιπτώσει, η Ηλέκτρα πολύ γρήγορα έγινε από τα πιο δραστήρια
στελέχη της ΟΚΝΕ στην πρωτεύουσα, ενώ το 1930 αναδείχτηκε μέλος της
καθοδήγησης της ΟΚΝΕ Αθήνας και, ταυτόχρονα, έγινε μέλος του ΚΚΕ. Στα
1933 διηύθυνε την εφημερίδα της ΟΚΝΕ «ΝΕΟΛΑΙΑ», είχε υπό την ευθύνη της
το τμήμα της εργαζόμενης νεολαίας και ανέπτυξε ξεχωριστή δραστηριότητα
στην οργάνωση της αντιφασιστικής πάλης του λαού, όπου το ΚΚΕ είχε ρίξει
ιδιαίτερο βάρος. Ηταν τέτοια η δράση της Ηλέκτρας στον τομέα αυτό, που
πήρε μέρος στο Παγκόσμιο Αντιφασιστικό και Αντιπολεμικό Συνέδριο
Γυναικών, που έγινε στο Παρίσι, ως επικεφαλής της ελληνικής
αντιπροσωπείας.
Το 1935 πήρε μέρος στο 6ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων
(ΚΔΝ), εκπροσωπώντας μαζί με άλλους Ελληνες νεολαίους την ΟΚΝΕ. Σύμφωνα,
μάλιστα, με τον Β. Μπαρτζιώτα, ο ίδιος και η Ηλέκτρα έμειναν για ένα
διάστημα στη Μόσχα, αυτός ως εκπρόσωπος της ΟΚΝΕ στην ΚΔΝ κι εκείνη ως
βοηθός του. «Χρησιμοποιήσαμε - γράφει ο Β. Μπαρτζιώτας4 - το διάστημα
αυτό για να πλουτίσουμε τις θεωρητικές μας γνώσεις και ν' αφομοιώσουμε
την πλούσια ενιαιομετωπική πείρα του διεθνούς κινήματος νέων».
Οταν γύρισε στην Ελλάδα, η Ηλέκτρα έγινε μέλος του Γραφείου της ΚΕ της
ΟΚΝΕ. Για την επαναστατική της δράση, φυλακίστηκε και εξορίστηκε πολλές
φορές. Η Μεταξική Δικτατορία την έκλεισε στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ
κι όταν αποφυλακίστηκε πέρασε στην παρανομία και στάλθηκε στη
Θεσσαλονίκη, όπου ανέλαβε γραμματέας του Γραφείου της ΟΚΝΕ Μακεδονίας -
Θράκης. Το 1939, όμως, συλλήφθηκε και στάλθηκε εξορία στην Ανάφη5.
Σύμφωνα, όμως, με τον Κ. Μπίρκα, η Ηλέκτρα έφτασε εξόριστη στην Ανάφη
«μια μέρα του Ιούλη του 1938»6. Τέλος πάντων, λίγο πριν εξοριστεί στην
Ανάφη, κατά τη μεταγωγή της, γέννησε στο κρατητήριο την κόρη της.
Το Σεπτέμβρη του 1942, η Ηλέκτρα δραπέτευσε από το Τμήμα Μεταγωγών Αθήνας.
Σύμφωνα με μαρτυρίες ανθρώπων που τη γνώρισαν, η ίδια περιέγραφε ως
εξής εκείνη τη δραπέτευσή της7: «Απ' τό νησί (σ.σ. απ' την Ανάφη) έκανα
αίτηση, σε συνεννόηση με την ομάδα, να μεταφερθώ στο νοσοκομείο για
εγχείρηση στο στομάχι. Υστερ' από πολλά, η αίτησή μου έγινε δεκτή και μ'
έφεραν συνοδεία με το παιδί μου στο Τμήμα Μεταγωγών της Αθήνας. Εκεί
περίμενα μερικές μέρες για να αδειάσει θέση στο Νοσοκομείο. Οσο
περνούσαν οι μέρες, τόσο το αποφάσιζα να το σκάσω από κει μέσα, παρόλο
που 'χαμε πει να το σκάσω απ' το νοσοκομείο... Ζητάω από κάτι γυναίκες
της Εθνικής Αλληλεγγύης να μου φέρουν ένα παλιοφούστανο κι ένα τσεμπέρι
και αφού μου τα 'φεραν, τους παραδίδω το παιδί. Ολα τώρα τα 'χα έτοιμα
και περίμενα. Τ' απόγευμα, μόλις άρχισε να σουρουπώνει, κάθισα στη
συνηθισμένη μου θέση στο κατώφλι του κρατητηρίου. Τέτοια ώρα, μου
άνοιγαν λίγο κάθε βράδυ για να πάρω αέρα. Εκανα την άρρωστη και την
αδιάφορη και δεν κοιτούσα καθόλου το σκοπό. Μόλις σουρούπωσε, περνάει
κατά τύχη ένας χωροφύλακας και μου δίνει μια τσανάκα με μακαρόνια να του
τα φυλάξω, ώσπου να γυρίσει. Απ' τον ουρανό τα γύρευα και μου 'ρθαν στη
γη. Κοιτάω να δω τι γίνεται ο σκοπός. Είχε γυρίσει την πλάτη του και
κουβέντιαζε με μια γυναίκα. Πετιέμαι σαν αστραπή μέσα στο κρατητήριο,
αλλάζω βιαστικά, βάζω το τσεμπέρι στο κεφάλι, παίρνω την τσανάκα με τα
μακαρόνια στο χέρι και δρόμο για την έξοδο. Περνάω την αυλή χωρίς να
βιάζομαι και φτάνω στο σκοπό της μεγάλης σιδερένια πόρτας. "Καληνύχτα"
του λέω.
"Καληνύχτα κυρά μου", απαντάει. Εγινε, όπως είχα υπολογίσει. Με πέρασε
για μία απ' τις καθαρίστριες. Βγαίνω στο δρόμο και περπατάω σιγά - σιγά,
ώσπου να στρίψω τη γωνιά. Μόλις έστριψα, παρατάω τα μακαρόνια σ' ένα
πεζούλι και το βάζω στα πόδια, ώσπου χάθηκα μέσα στο πλήθος».
Αμέσως μετά τη δραπέτευσή της, η Ηλέκτρα ανέλαβε την καθοδήγηση της
οργάνωσης «Λεύτερη Νέα» και με την ίδρυση της ΕΠΟΝ έγινε μέλος του
Κεντρικού Συμβουλίου της. Στη συνέχεια, πέρασε στην κομματική δουλιά κι
έγινε μέλος της καθοδήγησης και υπεύθυνη της διαφώτισης της ΚΟΑ. Ηταν η
επικεφαλής της ομάδας που έφτιαχνε το έντυπο προπαγανδιστικό υλικό στην
Αθήνα, βοηθώντας τις μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις κατά των κατακτητών.
Η Ηλέκτρα συλλήφθηκε από την Ειδική Ασφάλεια - που έδρευε στο
ξενοδοχείο «Κρυστάλ» - στις 25 Ιουλίου του 1944, βασανίστηκε απάνθρωπα
και δολοφονήθηκε. Δολοφόνοι της, όπως αποκάλυψε μετά την απελευθέρωση ο
«Ριζοσπάστης»8, ήταν ο Λάμπου, που αργότερα έγινε υποστράτηγος
Χωροφυλακής με συνεργάτες τον Παρθενίου, ένα κατακάθι της κοινωνίας, και
τον Μηνά Καθρέπτη (δεξί χέρι του Παρθενίου), χαρακτηριστική περίπτωση
κτηνανθρώπου.
Η Ηλέκτρα, ως κομμουνίστρια, λαϊκή αγωνίστρια και πατριώτισσα, κράτησε
υπέροχη στάση απέναντι στους βασανιστές της. «Από άνθρωπο του ΕΛΑΣ που
είχαμε και μέσα στην "Ειδική Ασφάλεια" - γράφει ο Β. Μπαρτζιώτας9 -
μάθαμε για τα βασανιστήρια και την ηρωική στάση της αξέχαστης Ηλέκτρας
μας... Η ηρωική μας Ηλέκτρα απαντούσε αγέρωχα στις ερωτήσεις των
βασανιστών της:
- Από πού είσαι;
- Από την Ελλάδα!
- Πού κατοικείς;
- Στην Ελλάδα!
- Πώς σε λένε;
- Είμαι Ελληνίδα!
- Ποιοι είναι οι συνεργάτες σου;
- Ολοι οι Ελληνες!».
Αυτή ήταν η Ηλέκτρα Αποστόλου κι έτσι θα τη γνωρίζουν όλες οι επόμενες
γενιές των Ελλήνων και των κομμουνιστών. Στο τελευταίο τεύχος της ΚΟΜΕΠ
πριν την απελευθέρωση, η Αύρα Παρτσαλίδου έχει ένα άρθρο για την
Ηλέκτρα, όπου, μεταξύ άλλων, γράφει10: «Το παραμορφωμένο, καμένο σώμα
της Ηλέκτρας υψώνεται σαν φοβερό σύμβολο της ανεξάντλητης δύναμης του
λαού και του Κόμματός του - του ΚΚΕ - της απέραντης αφοσίωσης των μελών
του στην υπόθεση του ελληνικού λαού. Είναι το σύμβολο χιλιάδων Ελλήνων,
που πέθαναν κάτω από τα βόλια των φασιστών κατακτητών και των ντόπιων
υπηρετών τους. Είναι το σύμβολο της ελληνικής λευτεριάς που ζυγώνει...
Μέσα απ' το καμένο κορμί της Ηλέκτρας, μέσ' απ' τη στάχτη της,
ξαναγεννιούνται χιλιάδες καινούριοι αγωνιστές. Μέσ' απ' τα ματωμένα
κορμιά της ατέλειωτης στρατιάς των ηρώων μας, γεννιέται η λεύτερη,
λαοκρατούμενη Ελλάδα».
Σ' ένα άλλο άρθρο της, γραμμένο στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου, η Αύρα
Παρτσαλίδου σημειώνει για την Ηλέκτρα: «Με την ηρωική της ζωή και το
μαρτυρικό της θάνατο, έγινε το σύμβολο της μαχόμενης γυναίκας του τόπου
μας... Τώρα η Ηλέκτρα είναι μια μεγάλη ηρωίδα. Τ' όνομά της έχει φτάσει
μακριά, πέρα απ' τα σύνορα της πατρίδας μας. Τη διεκδικούν οι
αγωνιζόμενες γυναίκες όλου του κόσμου σαν ηρωίδα του παγκόσμιου
γυναικείου κινήματος. Αν μπορούσαν οι νεκροί να μιλήσουν, η Ηλέκτρα θα
μας έλεγε σεμνά και με την απλότητα που τη χαρακτήριζε: "Τέτοια έγινα,
γιατί τέτοια μ' έκανε το κόμμα μου".
«Ηλέκτρα μας.
Η ώρα της λευτεριάς έφτασε, μα συ δε λείπεις.
Είναι τ' όνομά σου γραμμένο πλάι - πλάι
στ' όνομα της λευτεριάς
το αίμα σου μέσα στις φλέβες μας, η καρδιά σου
στην καρδιά μας»
Γ. Ρίτσος
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου