Όποιος θέλει τα κανάλια να τα πάρει σπίτι του

Του Κώστα Βαξεβάνη

Οι καναλάρχες, αυτοί οι ευεργέτες της εθνικής διαπλοκής, δηλώνουν αποφασισμένοι να μην κατέβουν στο διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες. Ο σκοπός τους είναι να δημιουργήσουν μια χαοτική κατάσταση την οποία θα αξιοποιήσουν στο εξωτερικό ως χτύπημα της ελευθερίας του Τύπου. Δηλαδή θα διαμορφώσουν μια επιχειρηματολογία πως η κυβέρνηση ελέγχει την πληροφόρηση και δεν επιτρέπει στις επιχειρήσεις Τύπου να λειτουργήσουν προσπαθώντας να τις ελέγξει. Για όσους ζουν σε αυτή την ταλαίπωρη χώρα, το να αποκαλείς φορείς της ελευθερίας της πληροφόρησης τα κανάλια, είναι σα να υποστηρίζεις πως Υπουργός Οικονομίας πρέπει να αναλάβει ένας προαγωγός επειδή γνωρίζει καλά την κυκλοφορία του μαύρου χρήματος.

Η αντίδραση των καναλαρχών σχετίζεται με δύο πράγματα. Το ένα είναι πως καλούνται για πρώτη φορά να πληρώσουν χάνοντας προνόμια δεκαετιών. Το δεύτερο είναι πως πρέπει να λειτουργούν με τρόπο που δεν αφήνει περιθώρια για παράλληλες δράσεις.

Στην Ελλάδα ίσχυε το εξής παράδοξο. Οι τηλεοπτικοί σταθμοί, ήταν ζημιογόνες επιχειρήσεις που συνέχιζαν να λειτουργούν με δανειοδοτήσεις πέρα από κάθε κανόνα της ελεύθερης αγοράς, εξασφαλίζοντας στους ιδιοκτήτες τους κέρδη από άλλες δραστηριότητες τις οποίες διατηρούσαν έχοντας αυτά ακριβώς τα κανάλια ως μοχλό πίεσης. Επιπλέον λειτουργούσαν χωρίς άδεια, σε μια χώρα που για να λειτουργήσεις ακόμη και περίπτερο απαιτείται άδεια και μια σειρά από γραφειοκρατικές διαδικασίες.

Μετά το σχέδιο  νόμου της κυβέρνησης για τις τηλεοπτικές άδειες, τα υπάρχοντα κανάλια είναι δύσκολο να πάρουν άδειες εκπομπής. Ο λόγος είναι πως έχουν υψηλό δανεισμό και ταυτόχρονα ζημιές. Δεν εγγυώνται δηλαδή τη λειτουργία τους για το μέλλον. Σε κάθε άλλη χώρα θα είχαν κλείσει, ενώ ελεγκτές θα εξέταζαν πώς οι τράπεζες χρησιμοποίησαν εικονικές εγγυήσεις προκειμένου να δανειοδοτήσουν τους τηλεοπτικούς σταθμούς. Και όχι μόνο αυτό. Αποπληρώνουν  οι ίδιες τα δάνειά τους δίνοντας διαφήμιση. Εν ολίγοις ένας διεφθαρμένος καναλάρχης παίρνει ένα δάνειο που δεν δικαιούται εγγράφοντας ψεύτικες εγγυήσεις (για παράδειγμα κοστολογεί ένα σήριαλ αρχείου της δεκαετίας του ‘90 σαν να είναι σειρά του Discovery για τον Βόρειο Πόλο) και πάντα με ευνοϊκούς όρους. Αφού πάρει το δάνειο, το αποπληρώνει με διαφήμιση που του βάζει η ίδια η Τράπεζα. Όταν στο μέλλον οι ζημιές αυξηθούν, τότε ένα νέο δάνειο θα επαναχρηματοδοτήσει το παλιό.

Γιατί λοιπόν ένα κανάλι με δανεισμό 150 εκατομμύρια και ζημιές 30 εκατομμύρια το οποίο με βάση τους νόμους της αγοράς και της τραπεζικής πίστης θα κλείσει, κάνει τόσο θόρυβο αποδίδοντας στο νομοσχέδιο το κλείσιμό του; Μα γιατί διαφορετικά πρέπει ο ιδιοκτήτης του και πολλοί ακόμη να πάνε φυλακή. Και γιατί φυσικά δεν θέλει να κλείσει, αλλά αντιθέτως να συνεχίσει να κυβερνά αυτό τον τόπο.

Ένα από τα θέματα που βάζουν οι καναλάρχες είναι πως η κυβέρνηση, θεσπίζοντας μικρό αριθμό αδειών ενώ το ψηφιακό τοπίο επιτρέπει τεχνικά απεριόριστες άδειες, δημιουργεί καθεστώς ενάντια στον ελεύθερο ανταγωνισμό.  Η πραγματικότητα ωστόσο είναι πως είτε μιλήσουμε για 4 άδειες είτε για 15, οι σημερινοί καναλάρχες δεν δικαιούνται άδεια ακριβώς με τους όρους και τους κανόνες του ελεύθερου ανταγωνισμού. Γιατί οι επιχειρήσεις που διατηρούν, είναι ζημιογόνες και δεν εγγυώνται καμιά λειτουργία τους για το μέλλον. Ο  μοναδικός τρόπος για να λειτουργούν είναι να συνεχίσουν να παρασιτούν, παίρνοντας δάνεια και διαφημιστική πίτα που δεν δικαιούνται αλλά εξασφαλίζουν μέσα από τις διαδρομές της διαπλοκής.

Η ελληνική αγορά μπορεί να συντηρεί 2-3 πανελλαδικά κανάλια. Κάθε άλλη υπεράριθμη λειτουργία δεν σχετίζεται με την αγορά αλλά με την καταστρατήγησή της. Δηλαδή, χρηματοδοτούνται καταχρηστικά από παράλληλες δραστηριότητες ή χαριστικές διαδικασίες που εξασφαλίζουν διαφήμιση, επιδοτήσεις, πακέτα ΕΣΠΑ και πολλά άλλα που δεν δικαιούνται.

Η κυβέρνηση οφείλει να απαιτήσει εταιρείες και φυσικά πρόσωπα που συνδέονται με τηλεοπτικούς σταθμούς οι οποίοι έχουν ζημιές και δανεισμό, να πληρώσουν πρώτα τα χρέη τους για να μπορέσουν να διεκδικήσουν άδειες. Πρέπει επιπλέον να ελέγξει με ποιό τρόπο δόθηκε αυτός ο δανεισμός ο οποίος ψευδώς εμφανίζεται ως νόμιμος και να οδηγήσει στη Δικαιοσύνη τους δανειοδότες οι οποίοι τα πέντε χρόνια της κρίσης αρνούνται να δανειοδοτήσουν επιχειρήσεις με πραγματική παραγωγική δραστηριότητα αλλά το κάνουν ευχαρίστως για ζημιογόνα κανάλια. Οι ευθύνες πρέπει να αποκτήσουν όνομα, διεύθυνση και ίσως και ένα κελί στον Κορυδαλλό.

Στη σύγκρουση που επέρχεται με επίκεντρο τα κανάλια, οι εργαζόμενοι στους τηλεοπτικούς σταθμούς θα χρησιμοποιηθούν ως μοχλός πίεσης. Τα γνωστά επιχειρήματα “χάνουν τη δουλειά τους τόσες χιλιάδες εργαζόμενοι” που χρησιμοποιήθηκαν χρόνια τώρα ως άλλοθι παρανομιών θα χρησιμοποιηθούν και πάλι.

Ίσως ήρθε η ώρα να ανακαλύψουμε ξανά το συλλογικό συμφέρον χωρίς να το συνδέουμε με το αν εμπεριέχει εμάς ως άμεσα ευνοούμενους. Έχω την σκληρή άποψη, πως αν οι εργαζόμενοι στα κανάλια έπαιζαν τόσα χρόνια το ρόλο τους ως ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι θέτοντας κόκκινες γραμμές αξιοπρέπειας, δεν θα είχαμε φτάσει σε αυτό το σημείο ούτε εμείς ούτε ίσως και τα κανάλια. Δεν ήταν οι εργαζόμενοι σε εργοστάσιο, απροστάτευτοι απ’ την εργοδοσία και έρμαια των εξελίξεων, αλλά αυτοί που μπορούσαν να τις ορίσουν. Δεν το έκαναν, με διαφορετική φυσικά ευθύνη ο καθένας ή ίσως και αυταπάτη.