Προσφυγικό- Μεταναστευτικό, ο ρόλος της Τουρκίας, η Δύση και η Ελλάδα

Του Χρήστου Θ. Μπότζιου, Πρέσβη ε.τ.

Ο τίτλος θα μπορούσε να διαβασθεί και αντίστροφα. Πρόκειται για συσχετισμούς με πολιτικό, γεωπολιτικό, πολιτιστικό και οικονομικό περιεχόμενο που όταν, δεόντως, ληφθούν υπόψη, συμβάλλουν στην καλλίτερη αντίληψη και εκτίμηση της στάσης στο προσφυγικό-μεταναστευτικό των εμπλεκομένων μερών μεταξύ των οποίων ασφαλώς συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα.

Το θέμα, άκρως επίκαιρο, προκάλεσε εκ νέου το ενδιαφέρον της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης μετά και την επίσκεψη που πραγματοποίησε πρόσφατα στη τουρκική Πρωτεύουσα η Γερμανίδα Καγκελάριος κα Ανγκελα Μέρκελ. Το timing της επίσκεψης εξυπηρετούσε και εσωτερικές σκοπιμότητες. Ο Τούρκος Πρόεδρος αντιμετωπίζει τη πρόκληση των Βουλευτικών εκλογών, αρχές Νοεμβρίου, από την έκβαση των οποίων πιθανό να εξαρτηθεί και το πολιτικό του μέλλον.

Αντίστοιχα και η κα Μέρκελ που βλέπει τη δημοτικότητά της συνεχώς να συρρικνώνεται, εξαιτίας κυρίως της αθρόας συρροής στη χώρα της προσφύγων και μεταναστών, μία συζήτηση για το θέμα με το Τούρκο ομόλογό της για αυτά τα θέματα, θα μπορούσε να αντιστρέψει την εικόνα στους συντηρητικούς Γερμανούς ψηφοφόρους.

Από τις δηλώσεις που ακολούθησαν τη συνάντηση των δύο πολιτικών ηγετών-δεν εκδόθηκε κοινό ανακοινωθέν- συνάγεται ότι ικανό μέρος των συνομιλιών αφιερώθηκε στο θέμα της αντιμετώπισης του προσφυγικού- μεταναστευτικού.

Κάπως σχηματικά οι επιδιώξεις της Τουρκίας θα μπορούσαν να συνοψισθούν ως εξής Α) Στα ανταλλάγματα που ζήτησε ο Τούρκος Πρόεδρος για τη συνεργασία με την Ε. Ένωση για την αντιμετώπιση του προβλήματος των προσφύγων-μεταναστών, Β) Στη στάση της Γερμανίας έναντι των αιτημάτων της Άγκυρας και Γ) Στην επίδραση και τις επιπτώσεις από τυχόν ικανοποίηση των τουρκικών αιτημάτων, για την Ελλάδα.

Από τις σχετικές δηλώσεις, τα δημοσιεύματα του τουρκικού και διεθνούς τύπου, τα τουρκικά αιτήματα αφορούσαν σε: α) γενναία οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας, εν ειδει ανατολίτικου παζαριού, ύψους έξι περίπου δις ευρώ για αντιμετώπιση των δαπανών φιλοξενίας των προσφύγων, β) στη συμμετοχή της Τουρκίας στις Συνόδους κορυφής της Ε Ένωσης που αφορούν στο προσφυγικό-μεταναστευτικό, και γ) στην ελευθεροεπικοινωνία των Τούρκων πολιτών στις χώρες-μέλη της Ε.Ε.

Πρόσθετα, τέθηκε και το θέμα της ελληνοτουρκικής συνεργασίας στο Αιγαίο, γέφυρα πρόσβασης των προσφύγων προς τις χώρες της Ε. Ένωσης. Παρά το γεγονός ότι η Γερμανίδα Καγκελάριος φαίνεται να έτεινε ευήκοον ους στα τουρκικά αιτήματα, είναι βέβαιο, ότι στο μεγαλύτερο μέρος δεν πρόκειται να ικανοποιηθούν ότι, ασφαλώς, δεν δεσμεύουν τις χώρες-μέλη και ότι θα υπάρξει ελληνική αντίδραση τουλάχιστον σε ότι αφορά την ελληνοτουρκική συνεργασία στο Αιγαίο που ήδη σημειώθηκε με τη τοποθέτηση του Έλληνα Πρωθυπουργού στη Σύνοδο κορυφής της Ε.Ε που είχε προηγηθεί της επίσκεψης Μέρκελ στη Τουρκία.

Είναι γεγονός ότι η Γερμανία, και άλλες χώρες της Ε.Ε ιδιαίτερα εκείνες που ανήκουν στον αγγλοσαξονικό τρόπο σκέψης, διάκεινται ευμενώς έναντι της Τουρκίας τόσο για λόγους πολιτικούς και γεωπολιτικούς όσο και οικονομικούς από τη στιγμή που η Τουρκία με ένα πληθυσμό πάνω από 70 εκατομμύρια, αποτελεί μία μεγάλη αγορά για τα προϊόντα τους.

Στο πνεύμα αυτό συχνά τείνουν να αγνοούν τις παράνομες τουρκικές ενέργειες σε βάρος της Ελλάδος με συνεχείς παραβιάσεις στον εναέριο και θαλάσσιο Αιγαιακό χώρο και αμφισβήτησης ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο και πρακτική.

Είτε από έλλειψη πολιτικής βούλησης και κατάλληλης ενημέρωσης είτε υπεραπλουστεύσεων, κάθε επεισόδιο στο Αιγαίο ή αλλού τείνουν να το αποδώσουν στις παραδοσιακές ελληνο-τουρκικές ιστορικές διαμάχες. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η τουρκική Διπλωματία θα επιχειρήσει να αποδώσει την αναποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης της ροής των προσφύγων από τη Μ. Ανατολή προς την Ευρώπη όπως και της παράνομης μετανάστευσης, στην απροθυμία της Ελλάδος να συνεργασθεί ενεργώς με τις τουρκικές ναυτικές και άλλες δυνάμεις.

Πιθανό και να πείσει – όσους θέλουν να πεισθούν -και να ζητήσει να ασκηθούν πιέσεις προς την Ελλάδα προς τη κατεύθυνση της ενεργού συνεργασίας με τη Τουρκία. Μπροστά από ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η ελληνική διπλωματία οφείλει να δραστηριοποιηθεί άμεσα και να ενημερώνει διαρκώς και τεκμηριωμένα τις πολιτικές ηγεσίες και τα Υπουργεία εξωτερικών των χωρών-μελών της Ε.Ε. τα ΜΜΕ και διαμορφωτές της διεθνούς κοινής γνώμης, ότι μία ελληνοτουρκική συνεργασία στο Αιγαίο και αλλού είναι νοητή και ευπρόσδεκτη μόνο όταν βασίζεται στο σεβασμό και στην αποδοχή της αρχής των κυριαρχικών ελληνικών δικαιωμάτων.

Εξυπακούεται ότι αν η Τουρκία εκπλήρωνε τις υποχρεώσεις της για αντιμετώπιση του προσφυγικού στο έδαφος της, τότε δεν θα ετίθετο καν θέμα οι πρόσφυγες να περνάνε, με τη συνδρομή και των Τούρκων δουλεμπόρων, στα απέναντι νησιά του ανατολικού Αιγαίου και εκείθεν προς τις χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης. Πρόκειται για απλή συλλογιστική που δεν απαιτεί ιδιαίτερες ικανότητες για να γίνει αντιληπτή.