Σοφια για τους αλλους - Conventional wisdom

Απο το "Αντικλειδι", σταλμενο απο τον φιλο Δημητρη σημερα (φαινεται να απευθυνεται σε γυναικες, αλλα ταιριαζει και στο θηλυκο μερος των ανδρων).-)

Σταμάτα να φανατίζεσαι με τα πολιτικά. Στο τέλος θα λουστείς και το δίκιο και το άδικό σου με τον ίδιο τρόπο. Στο μεταξύ, η πώρωση μόνο περιττή κόπωση επιφέρει, μαζί με μπόλικο εξευτελισμό που και στο κενό θα πέσει και θα τον μετανιώσεις. Κάνε ό,τι νομίζεις, αλλά με κλειστό στόμα. Ο χρόνος θα κυλήσει ευκολότερα και γρηγορότερα έτσι.

Μην περιμένεις κανέναν να σε σώσει και μην πιστέψεις όποιον ισχυρίζεται ότι θα το κάνει. Έκπληξη, δεν ξέρει καν τον τρόπο – κόψε τον λαιμό σου και σώσου μόνος σου. Ή βούλιαξε. Πάντως, πράξε ή παράλειψε να πράξεις αυτοδύναμα. Όσο περιμένεις να αναλάβουν άλλοι τις ευθύνες σου, εκπαιδεύεσαι στην ανικανότητα και γερνάς μέσα στην απραξία.

Διάβασε όσο περισσότερο μπορείς, όχι αποκλειστικά ό,τι σου αρέσει. Η γνώση δεν βρίσκεται μόνο στην τέρψη, ούτε εξαντλείται εκεί όπου ρέπεις εκ φύσεως. Η τελευταία περίπτωση, δυστυχώς, εύκολα υποβιβάζεται και σε φτηνή αυτοθωπεία, σε πνευματικό αυνανισμό. Διάβασε ό,τι πέσει στα χέρια σου, ιστορία, λογοτεχνία, φιλοσοφία, τα πάντα, ακόμη κι όσα σε κάνουν να βαριέσαι ή βρίσκεις ακατανόητα. Μην αφήνεις κανένα βιβλίο στη μέση, πίεσε τον εαυτό σου να τα τελειώνει όλα. Πολλές φορές τα δώρα της ανάγνωσης έρχονται πολύ μετά το τέλος της, σε άσχετες φάσεις, με τυχαία ερεθίσματα, εκεί που έχεις ξεχάσει εντελώς τι διάβασες και πότε.

Δες ταινίες και άκου μουσική, όχι στο πλαίσιο κάποιας ατζέντας επιτηδευμένης επιμόρφωσης – απλά για να ανοίξει το μάτι και το αφτί σου. Στη συνέχεια, ό,τι είδες και άκουσες θα βρει τον τρόπο να μετουσιωθεί μόνο του σε καλλιέργεια, θα βλαστήσει σ’ ανύποπτο χρόνο, και θα συλλάβεις τον εαυτό σου να ερμηνεύει τη ζωή του σοφότερα απ’ ό,τι πριν, με αναγωγές σε βιώματα και καταστάσεις που σκηνοθετήθηκαν και ενορχηστρώθηκαν κατάλληλα, από άλλους για σένα.

Σταμάτα τις δημόσιες σχέσεις (εκτός αν είναι η δουλειά σου) και διαχώρισε την ευγένεια από τη δουλικότητα. Κανείς ποτέ δεν καταξιώθηκε γλείφοντας, κανείς δεν ευτύχησε για πολύ προσποιούμενος. Δεν γίνεται να αγαπάς και να εκτιμάς τους πάντες, συνεπώς δεν είναι ρεαλιστικό να υποκρίνεσαι πως το κάνεις, ούτε λογικό να προσπαθείς όντως να το πετύχεις. Δεν είμαστε όλοι μια μεγάλη παρέα και όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσεις τόσο πιο γρήγορα θα απαλλαγείς από ένα ανούσιο βάρος, σαν σχολική σάκα στα 85 σου.

Απελευθέρωσε τον εαυτό σου από βλακώδεις μομολοαντιλήψεις που τον κρατάνε σε διανοητική νάρκη, για την οποία συνήθως είναι και υπερήφανος. Δεν υπάρχουν φίλοι φίδια, δεν υπάρχουν τοξικοί άνθρωποι, δεν υπάρχει μαλακομαγνήτης, κι εσύ σαφώς και δεν είσαι μια αθώα νεράιδα που διαβάζει το ημερολόγιο της Ντανιέλα και κλάνει ροδοπέταλα. Υπάρχουν μόνο κακές επιλογές προσώπων οι οποίες λένε περισσότερα για εσένα που τις κάνεις παρά για τα ίδια τα πρόσωπα. Όταν μπεις στον κόπο να μάθεις τον εαυτό σου και να διακρίνεις αυτό που είσαι από αυτό που νομίζεις ότι είσαι, από αυτό που θα ήθελες να είσαι κι από εκείνο που λες ότι είσαι, θα αρχίσεις να κάνεις και πιο εύστοχες επιλογές.

Αν έχεις φιλοδοξίες, μην αφήνεις τη μοίρα σου στα χέρια των άλλων. Είτε πρόκειται για αφεντικά, είτε για φίλους, είτε για γκόμενους, καμία εμπιστοσύνη/εξάρτηση/εξουσία δεν υποκαθιστά ούτε αποσβένει την ατομική σου ευθύνη για την δική σου ανέλιξη. Δεν είσαι ούτε αιχμάλωτος ούτε θύμα – απλώς έτσι σε βολεύει να βλέπεις τον εαυτό σου για να δικαιολογήσεις την αδράνεια και τον εφησυχασμό σου. Από την άλλη, είναι απολύτως ok να μην έχεις καμία φιλοδοξία. Αρκεί να μην ντρέπεσαι γι’ αυτό και να το παραδεχτείς άφοβα, ώστε να μην χρειάζεται να πλάσεις ολόκληρη μυθολογία για να το καλύψεις.

Δεν είναι ανάγκη να τοποθετείσαι επί παντός επιστητού. Απόβαλε την ανάγκη να έχεις άποψη για τα πάντα. Δεν είναι απάθεια, είναι οικονομία και σύνεση. Κάποια στιγμή η γνώμη σου θα είναι πραγματικά χρήσιμη και θα συνοδεύεται από την απαιτούμενη γνώση.

Μπες στη διαδικασία να ξεκαθαρίσεις όρους και έννοιες προτού τις χρησιμοποιήσεις. Δεν θα κάνεις καλό μόνο στη δημόσια εικόνα σου (αυτή είναι ούτως ή άλλως κτήμα της υποκειμενικότητας των άλλων), αλλά θα ευεργετήσεις το πνεύμα και τη συνείδησή σου με τέτοια ένταση που ούτε φαντάζεσαι ότι υπάρχει. Μια καλή αρχή είναι να διαχωρίσεις τα δίπολα αγένεια-ρατσισμός, ειρωνεία-bullying, ακομμάτιστος-απολιτίκ, ορθολογισμός-αναλγησία, σοφία-σοφιστεία, λαϊκότητα-λαϊκισμός, υπερηφάνεια-λεβεντομαλακία.

Σταμάτα να συγχέεις την αλήθεια με την ερμηνεία της. Αλήθεια είναι τα πραγματικά περιστατικά, ερμηνεία το πώς στέκεσαι απέναντί τους. Προσάρμοζε την άποψή σου στην πραγματικότητα και όχι την πραγματικότητα στην άποψή σου. Όποιος διαστέλλει τον κόσμο για να χωρέσει μέσα η φαντασία του κερδίζει τη συμπάθεια των ομοίων του (είναι πολύ δελεαστική, δε λέω), αλλά στο τέλος αφομοιώνεται στο χάος, γίνεται ψηφίδα στο κενό.

Μην υπερεκτιμάς την πολιτική ορθότητα, τους καλούς τρόπους και την αξιοπρέπεια. Είναι όλα τους μεγέθη πρόχειρα, αυτοσχέδια και άγραφα, ο καθένας τα κόβει και τα ράβει στα μέτρα του, και η μόνη τους λειτουργία είναι η διχαστική. Κόβουν πόντους απ’ τον ένα για να δώσουν στον άλλο. Δεν προάγουν κάτι εποικοδομητικό, είναι εργαλεία πολέμου περισσότερο. Επομένως, προτίμησε τη συνέπεια στον εαυτό σου, είναι η μόνη ειλικρινής ηθική οδός.

Το σύμπαν δεν σου χρωστάει τίποτα, μην περνάς τη ζωή σου περιμένοντας να αποζημιωθείς για το γεγονός ότι ζεις και παθαίνεις. Δεν σε περιμένει τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από αυτό που προτίθεσαι να φτιάξεις για τον εαυτό σου. Κατά τ’ άλλα, υπάρχουν η τύχη και οι άλλοι, παράμετροι τις οποίες μπορείς εν μέρει να ρυθμίσεις, αλλά όχι απόλυτα, με τον ίδιο τρόπο που μπορούν κι αυτές να σε επηρεάσουν χωρίς, όμως, να σε καθορίσουν.

Κώστας Δ. Ανέστης