Ίσως η πιο σπουδαία συμβολή των σύγχρονων Ελλήνων μουσικοσυνθετών - όχι
μόνον στον Ελληνικό, αλλά και στον παγκόσμιο πολιτισμό - να ήταν και να
παραμένει η μελοποίηση μεγάλων Ελλήνων ποιητών. Πιο δειλά στην αρχή και
πιο τολμηρά, στην συνέχεια, με την μουσική επένδυση μεγάλων ποιητικών
έργων και, μάλιστα, χρησιμοποιώντας διάφορες και δύσκολες μουσικές
φόρμες, οι συνθέτες μας έδωσαν νέα, συχνά αυτόνομη, ζωή σε Ελληνικά
ποιήματα, ενώ, ταυτόχρονα, ανανέωσαν και την ίδια την Ελληνική μουσική,
την θεματολογία της, την λειτουργία της. Οι πολιτικο-κοινωνικές
περιπέτειες της μεταπολεμικής Ελλάδας αποτέλεσαν το υπόβαθρο του
εγχειρήματός τους. Και το αποτέλεσμα ήταν ένας ολόκληρος λαός να βρίσκει
συχνά μέσα στον ζόφο την ανάσα του μέσα από τα παντρέματα αυτά της
μουσικής και της ποίησης.
Ο Σεφέρης και ο Ελύτης, ο Καβάφης, ο Γκάτσος και ο Χριστοδούλου, ο Σικελιανός, ακόμα κι ο Καρυωτάκης, μπήκαν σ' όλα τα σπίτια, τραγουδήθηκαν, συνόδευσαν ιστορικές στιγμές και γεγονότα της σύγχρονης, ζώσας, ιστορίας μας. Ταξιδεύοντας με τα φτερά της μουσικής, μετέφεραν, σε καιρούς δύσκολους, το μήνυμα ενός λαού και μιας χώρας, που αγωνίζεται, που παλεύει, που ανασταίνεται.
Οι γενιές του '50, του '60 και του ΄70 μεγάλωσαν με αυτά τα τραγούδια, διαμόρφωσαν αισθητική, πολιτικές και κοινωνικές απόψεις, ευαισθησίες, που τις κράτησαν όρθιες ακόμα και πολύ αργότερα, όταν σταδιακά υποβαθμίσθηκε η Ελληνική μουσική παραγωγή, όταν φτήνυνε το τραγούδι κι άλλαξε ρόλο, όταν από φορέας ανώτερων αισθημάτων κι ιδεών έγινε πια απλή υπόκρουση για χαμηλότερα ένστικτα.
Παρ' όλ' αυτά τα τραγούδια εκείνα ούτε ξεχάστηκαν ούτε σταμάτησαν να τραγουδιούνται. Σ' αυτά ανατρέχουμε στις πιο μεγάλες μας ώρες και ανάγκες - κι είναι ευτύχημα πως υπάρχουν νεώτεροι μουσικοί κι ερμηνευτές, που τα τιμούν και τα ζωντανεύουν για χάρη μας.
Πριν από λίγες μόλις ημέρες, 12 Φεβρουαρίου, στο φιλόξενο ΧΥΤΗΡΙΟ της Ιεράς Οδού, είχα την τύχη να μετάσχω σε μια βραδυά, όπου η Έλενα Κοσμά στο πιάνο και στο τραγούδι, συνοδευόμενη από τον Σπύρο Χειμάριο στο βιολοντσέλο και από τον Αλμπέρτο Φάις, στην απαγγελία και στο τραγούδι, δημιούργησε ένα πλήρες πρόγραμμα με ποιήματα μελοποιημένα από τον Θεοδωράκη, τον Χατζιδάκι, τον Μούτση και άλλους. Μια βραδυά, που εξελίχθηκε σε αληθινή μυσταγωγία, έτσι όπως τελικά σιγοτραγουδούσαμε όλοι μαζί στίχους από το Μαουτχάουζεν και στίχους του Καββαδία, στίχους του Γκάτσου και στίχους του Σεφέρη!
Ο Σεφέρης και ο Ελύτης, ο Καβάφης, ο Γκάτσος και ο Χριστοδούλου, ο Σικελιανός, ακόμα κι ο Καρυωτάκης, μπήκαν σ' όλα τα σπίτια, τραγουδήθηκαν, συνόδευσαν ιστορικές στιγμές και γεγονότα της σύγχρονης, ζώσας, ιστορίας μας. Ταξιδεύοντας με τα φτερά της μουσικής, μετέφεραν, σε καιρούς δύσκολους, το μήνυμα ενός λαού και μιας χώρας, που αγωνίζεται, που παλεύει, που ανασταίνεται.
Οι γενιές του '50, του '60 και του ΄70 μεγάλωσαν με αυτά τα τραγούδια, διαμόρφωσαν αισθητική, πολιτικές και κοινωνικές απόψεις, ευαισθησίες, που τις κράτησαν όρθιες ακόμα και πολύ αργότερα, όταν σταδιακά υποβαθμίσθηκε η Ελληνική μουσική παραγωγή, όταν φτήνυνε το τραγούδι κι άλλαξε ρόλο, όταν από φορέας ανώτερων αισθημάτων κι ιδεών έγινε πια απλή υπόκρουση για χαμηλότερα ένστικτα.
Παρ' όλ' αυτά τα τραγούδια εκείνα ούτε ξεχάστηκαν ούτε σταμάτησαν να τραγουδιούνται. Σ' αυτά ανατρέχουμε στις πιο μεγάλες μας ώρες και ανάγκες - κι είναι ευτύχημα πως υπάρχουν νεώτεροι μουσικοί κι ερμηνευτές, που τα τιμούν και τα ζωντανεύουν για χάρη μας.
Πριν από λίγες μόλις ημέρες, 12 Φεβρουαρίου, στο φιλόξενο ΧΥΤΗΡΙΟ της Ιεράς Οδού, είχα την τύχη να μετάσχω σε μια βραδυά, όπου η Έλενα Κοσμά στο πιάνο και στο τραγούδι, συνοδευόμενη από τον Σπύρο Χειμάριο στο βιολοντσέλο και από τον Αλμπέρτο Φάις, στην απαγγελία και στο τραγούδι, δημιούργησε ένα πλήρες πρόγραμμα με ποιήματα μελοποιημένα από τον Θεοδωράκη, τον Χατζιδάκι, τον Μούτση και άλλους. Μια βραδυά, που εξελίχθηκε σε αληθινή μυσταγωγία, έτσι όπως τελικά σιγοτραγουδούσαμε όλοι μαζί στίχους από το Μαουτχάουζεν και στίχους του Καββαδία, στίχους του Γκάτσου και στίχους του Σεφέρη!
Η Έλενα Κοσμά έχει μιαν εξαιρετική φωνή και μια κλασική ερμηνευτική προσέγγιση και δύναμη, που σέβεται τα τραγούδια και τις πρώτες τους εκτελέσεις. Δεν τα "πειράζει" ούτε τα διασκευάζει, πιθανότατα γιατί γνωρίζει πως μπορεί να στοιχηθεί επάξια με τους ερμηνευτές, που τα πρωτοτραγούδησαν όπως τα πρωτοτραγούδησαν! Ξεχωριστή στιγμή η ερμηνεία της στην "Φάτα Μοργκάνα", που πάτησε στέρεα πάνω στα χνάρια της Κωχ, ωραίο πέρασμα από την πιο προοδευτική μελοποιητική προσέγγιση της "Τετραλογίας" του Μούτση και γλυκό, πολύ γλυκό, κλείσιμο με το "Χάρτινο το φεγγαράκι" περασμένα μεσάνυχτα πια... Στις σπουδαίες στιγμές θα προσθέσω και την πολύ δυναμική ερμηνεία του "Και δόξα τω Θεώ" από τον Αλμπέρτο Φάις, που ξεσήκωσε όλο το ακροατήριο.
Με τούτα και μ' εκείνα, δεν χρειαζεται να πω τίποτ' άλλο παρά πως η συγκίνηση της βραδυάς μετατράπηκε σε αδημονία για την επόμενη, που ελπίζω να μην αργήσει...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου