Η «διεύρυνση» της κυβέρνησης έχει ήδη δρομολογηθεί!

Γράφει ο Γεράσιμος Ταυρωπός

Στην πρώτη σοβαρή δοκιμασία στο ζήτημα της απελευθέρωσης των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας, η κυβέρνηση βρέθηκε κιόλας στη «ζώνη της αστάθειας»: 153 βουλευτές, με μία παραίτηση και δύο διαγραφές από την κυβερνητική πλειοψηφία. «Ο Παναγούλης και ο Νικολόπουλος είναι ιδιαίτερες περιπτώσεις», λένε τώρα στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Αναμφίβολα, αλλά πρέπει να προσθέσουμε ότι υπάρχουν και άλλες «ιδιαίτερες περιπτώσεις» στο κυβερνητικό στρατόπεδο.

Κυρίως όμως, ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, είναι επίσης «ιδιαίτερη περίπτωση» με εντελώς διαφορετικό τρόπο από τους δύο προηγούμενους: ανήκει στην κατηγορία όσων πίστεψαν στο «παράλληλο πρόγραμμα» και τα «ισοδύναμα» που θα απαλύνουν την οδύνη των μνημονίων, ανήκει επίσης στην εσωκομματική τάση των «53» (όσων εξ αυτών απέμειναν στον ΣΥΡΙΖΑ), χωρίς την οποία το πολιτικό και επικοινωνιακό σχέδιο νίκης του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές θα ήταν στον «αέρα». Και υπάρχουν μερικοί ακόμη σαν τον Γαβριήλ Σακελλαρίδη στην Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ…

Όμως αυτή η «απλή αριθμητική», που έχει ασφαλώς τη σημασίας της, δεν αρκεί για να κατανοηθεί το πρόβλημα σε όλο του το βάθος. Για να το κατανοήσουμε, θα πρέπει να συνεκτιμήσουμε τα εξής:

1. Είμαστε μόλις 2 μήνες μετά τις εκλογές και απομένουν ακόμη πολλά -και δύσκολα- για να γίνουν στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που έχουν αναληφθεί με το τρίτο μνημόνιο. Μια κυβέρνηση που στην πρώτη σοβαρή κοινοβουλευτική δοκιμασία μετράει 3 απώλειες βουλευτών και η κοινοβουλευτική πλειοψηφία συρρικνώνεται στον οριακό αριθμό 153, πόσο μπορεί ακόμη να αντέξει.
2. Εκτός από τις τρεις απώλειες σε επίπεδο Κ.Ο., ο ΣΥΡΙΖΑ και τα στελέχη του δέχονται πλέον σοβαρές πιέσεις από το πολιτικό τους περιβάλλον αλλά και από την κοινωνία. Το «κυνήγι του μνημονιακού πολιτικού» από αγανακτισμένους, που ήταν ιδιαίτερα λαοφιλές… άθλημα το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2011, επανέρχεται στην επικαιρότητα. Στην πορεία του Πολυτεχνείου το μπλοκ του ΣΥΡΙΖΑ, εξαιρετικά συρρικνωμένο σε σχέση με προηγούμενα χρόνια, πορεύτηκε υπό τη στενή προστασία διμοιριών ΜΑΤ και αντιμετώπισε έντονες αποδοκιμασίες και γιουχαϊσματα. Στην περιφέρεια, λόγω των μέτρων για τους αγρότες, το κλίμα είναι τόσο βαρύ για τα στελέχη της κυβέρνησης και των κομμάτων που τη στηρίζουν, ώστε σε λίγο δύσκολα θα μπορούν να επισκεφτούν τις εκλογικές τους περιφέρειες. Ένα τμήμα των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο σε αυτού του είδους την κοινωνική πίεση.
3. Στην Κ.Ο. και στα κεντρικά όργανα του ΣΥΡΙΖΑ στελέχη της τάσης των «53» έχουν καίριες θέσεις. Παρέμειναν στο κόμμα κατά τη διάσπαση του καλοκαιριού χάρη σε ένα πολιτικό deal με τον Αλέξη Τσίπρα στη βάση του «παράλληλου προγράμματος» και των «ισοδυνάμων». Ωστόσο, τόσο τα «ισοδύναμα» όσο και το «παράλληλο πρόγραμμα» έχουν ήδη καταρρεύσει κάτω από την αμείλικτη πίεση των δανειστών. Ακόμη και στην εξαίρεση του ΦΠΑ 23% στην ιδιωτική εκπαίδευση, το ισοδύναμο με το κρασί γέννησε νέες αντιδράσεις και προκάλεσε μάλλον θυμηδία. Η κατάρρευση του εκλογικού deal των «53» με τον Αλέξη Τσίπρα ασκεί επίσης πίεση στα στελέχη της τάσης.
4. Μόλις δύο μήνες ύστερα από τις εκλογές και τον εκλογικό θρίαμβο του Αλέξη Τσίπρα, παρατηρείται μια «χαμηλής έντασης» μεν, ανησυχητική δε ενεργοποίηση των κοινωνικών αντιδράσεων. Η πρόσφατη γενική απεργία, η πρώτη που έγινε εδώ και πολλά χρόνια μόλις 40 μέρες μετά τις εκλογές, είχε απρόσμενα ποσοστά επιτυχίας, στους αγρότες υπάρχει κλίμα ογκούμενης αναταραχής, ενώ αναβρασμός υπάρχει σε πολλούς χώρους εν αναμονή του Ασφαλιστικού.

Πρέπει να εκτιμήσουμε τη δυναμική όλων αυτών στην προοπτική των νέων δοκιμασιών που περιμένουν την κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ – κατ’ αρχάς, άμεσα, του Ασφαλιστικού. Ποια είναι η προοπτική αν στο μνημονιακό μαραθώνιο ο αθλητής εμφανίζει συμπτώματα κόπωσης από την αρχή;

Τα πιο ουσιαστικά όμως εκτείνονται πέραν των εσωκομματικών εξελίξεων και της κοινωνικής πίεσης πάνω στα κυβερνητικά και κομματικά στελέχη, και αφορούν τους δανειστές. Οι οποίοι, έχον τας αποκτήσει πλέον βαθιά πείρα και στην πολιτική διαχείριση των ελληνικών προγραμμάτων, δεν πιστεύουν ότι αυτή η κυβέρνηση μπορεί να φέρει σε πέρας την υλοποίηση ενός τόσο δύσκολου προγράμματος . Τείνουν λοιπόν να τη θεωρούν μεταβατική. Επιπλέον, όπως έχουμε ξαναγράψει, οι δανειστές ποτέ δεν είδαν με καλό μάτι την κυβερνητική συμμαχία με τους ΑΝΕΛ, ήδη από την πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Οι πληροφορίες μας λένε ότι έχουν απαιτήσει ξεκάθαρα τον παραμερισμό των ΑΝΕΛ «στην πρώτη ευκαιρία». Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη: Αναζητώντας απεγνωσμένα συμμάχους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο Αλέξης Τσίπρας έχει «ποντάρει» πολλά στη συμμαχία και τη στήριξη από τον πρόεδρο Ολάντ. Όμως, όπως έχουμε ήδη γράψει, τόσο ο Φρανσουά Ολάντ όσο και ο Μάρτιν Σουλτς έχουν θέσει τους δικούς τους όρους: διεύρυνση της κυβέρνησης με ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι. Κάτι τέτοιο εξάλλου, διευκολύνει γενικότερους σχεδιασμούς για την ανασύνθεση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας.

Πότε θα είναι η «κατάλληλη ευκαιρία» για τη διεύρυνση της κυβέρνησης; Οι πληροφορίες λένε ότι θα πάμε με την παρούσα κυβερνητική σύνθεση μέχρι και το τέλος του χρόνου και την ολοκλήρωση των προαπαιτούμενων για την πρώτη αξιολόγηση – διεύρυνση της κυβέρνησης εν μέσω ψήφισης προαπαιτούμενων θεωρείται σενάριο αστάθειας, και επιπλέον τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και το Ποτάμι δεν θέλουν να χρεωθούν μια κυβερνητική συνεργασία με όρους «διαχείρισης κρίσης». Με την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, ωστόσο, ο χρόνος θα αρχίσει να μετράει αντίστροφα…